Mabasi afitelela 760 000 mwanaha kaufela bafumana mezi akenile. Hala palo yeo, 98% yamandu awo afumaneha mwa libaka zalitolopo mi 83.5% afumaneha mwalibaka zamatakanyani, piho ya sipalo sa 2023 yapatulula. Piho ibonisa kuli mwa likiliti, sikiliti sa Khomas sina ni pesenti ye pahami (98.7%) ya mabasi babana ni mezi akenile akunwa, mi sikiliti sa Kunene nekubihilwe pesenti yekutezi fafasi ya 74.1%.

Kueza hande mwanaha mwatahiso ya mezi akenile ibonahala ka 83.5% yamabasi mwalibaka zamatanyani babana ni mezi akenile akunwa, ili kuyemela nombolo yelikana 342 220. Pesenti yelikana 98% yamandu mwa libaka zalitolopo iyemela nombolo yefita fa 414 119 teñi mubuso ukonile kuisa mezi akenile. Mitala ya zeo mubuso uezize kungelela cwalo ni kuyepa milapo ya mezi yelishumi kayemibeli mwa likiliti za Ohangwena, Oshana, Kavango ya Wiko ni Hardap.

Kuyaha mikokolombwa ye minca yemilalu yamezi, kutisezo ya mikokolombwa yemikuswani ya mezi ni libaka za mezi ze 47 zakale, kukenisa liliba zakale ze 34 ni kuyepa liliba zenca ze 146 mwanaha kaufela, kaufela zeo libapalile kalulo. Namibia ikabela linuka zetuna, zecwale ka nuka ya Orange mwa mbowela, ni naha South Africa, hamoho cwalo ni linuka za Zambezi ni Okavango kwa mutulo, ili ze ikabelwa ni Angola, Zambia ni Botswana.

Nuka ya Kunene kona feela ye ikabelwa ni Angola, kuisa mezi akunwa kwa likiliti zene mutulo wanaha Namibia. Mezi asebeliswa sinca afumaneha mwa litolopo zecwale ka Swakopmund, Walvis Bay, Tsumeb, Otjiwarongo, Okahandja, Mariental, Orangemund ni Windoko. Mwa litolopo zeñata mezi asebeliswa sinca kuselaela, kono mwa Windoko, mezi asebeliswa sinca mwa mandu. Muleneñi usebelisize mezi sinca lilimo zemashumi aketalizo zefelile, mi 30% ya bayahi batolopo ya Windoko ba 400 000 banwa mezi asebeliswa sinca.