ǁA nǂgāsaben, Kries hîa Hardap ǀkharib !nâ ǂnôas din ge mātare taman hâ ǁgam-i !gâi!gâb ǀkha ǂnôa, ǁnā !garo!ās di ǀawemā!nans ǁgam-i sîsenūsa ǀnōs di ǁgoaǂuis ǀkha ǂnôa amaga. Kries ge kaise a !garo!ā !âb Hardap dib !nâ ǂnôa, ǁnāpan ǁanǂgāsaben âsa !nāsase ǀaen tsî tabaka-e ǁamaxūsa xu ǀgui tsēkorobe ûihâse. Administrasis !âb ǀkha a sîsenxa Kries !garo!ā!khōmais tawa Edwin Swartsi ge New Eraba ge mîba, ǁîn noxopa !gomsiba ūhâ, ǁgam-i sîsenūs ǁanǂgāsaben xasa ǂhanu ǀgaub !nâ marisi mātareǀgaub !nâ nî ǂhāǂuiba nî dīgaub ǀkhasa.
Nē mâsib !aroman oresa !âuhâ soab !nâs ge ǀawemā!nansa ge mîǁgui Kries ǁanǂgāsabenas mātarehe tama ǁgam-e mîǁguisa ǁaegu hîa ǁgoa ǁaegu tsî karab ǁaegu ai nî māsa.
“Sida nî ǀawemā!nans ase mâtikō ǀnōb ǁgam-i nē ǁaeb !nâ ra sîsenūhesa ǁawosasiba ūhâs !aroma da ge, ge mîǁgui ǁgam-e da ǁgoagas tsî karab ai ǀgui nî ǁkhowa-amsa khoen nî xuribasen ǁkhāga..Nē ǀgaub ge sida ǁgoaǂuis oresa da !âuhâ ǁaeb !nâ kaise !gâise ra sîsen,” tib ge Swartsa gere ǁgui!ā. Ai!âb ge îba ge mî, ǁGoaǂuis di oresa hōs ǀnai ǁaupexa 80%gu kōse ai!gû hâsa tsî ǀgūǁaeb !nâ nî dītoahe tsî sîsentsoatsoa !khaisa. Fransina Boois, 54 kurixa ǁanǂgāsabes Kries dis hîa ǀhûarebese ra ǁanaihe !âb !nâ ǁan hâs ge ǁîs di ganganxasiba mario!nâ ǁgam-i hîan ra !khō!oa-i !aroma gere mā. Nausas, ǁîsa ra ǂâiǂhansen îses nî mātare ǁkhā !khaisa, ǁgam-en nî mātaretsoatsoas karao.
“Sida ge kaise ra gangan mario!nâse da ǁgam-e ǂauna ǁaeba ra !khō!oa !khais !aroma tsî ta ge ra ǂgom!gâ îbe da sī!nâǁoa da a mâsib !nâ mâihe tidesa, !goaxa ǁaeb !nâ da ga ǁgam-e a mātaretsoatsoa o,” tis ge ge mî.
ǀNî hâ ǁanǂgāsabeb, 46 kurixa Patrick Klaazeni ge ge mî, ǁîb kaise !nūse ra ǀnopa !khaisa nē mario!nâ ǁgam-e xuris !aroma, ǁîb ǁan!nâ hâ ǁanǁguib ǁnā !oabade ūhâ tama amaga.
ǁÎb ge ǀaena N$5 ai ǁamax tsî tabaka-e N$3 ai ra ǁamaxū tsî nēpa xu ǂûxū-e ra ǁama.