WINDHOEK PALO ye pahami ya maticele kamukana mwanaha I kutela kwasikolo sunda ye inze inzi mwalikayamana la lififi, kusa zibwi kaza linonge za lituwelo za zona, kasa-mulamo wa ku caula simu-buso silimo se sifelile kua-mana ni yona nonge tuna yeo. Ba mutende o muÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±wi wa lulimi lwa sikuwa bene ba kile ba ikopanya ni sibuabui wa Likolo la Tuto, mu-tompehi Toivo Mvula ba biha kuli, na kile aba taluseza kuli ba Likolo la habo seba tambekile kale mukoloko wa lituwelo kamukana kwa katengo ka Makwambuyu ka cwalo, tekulo ni muhato seli litezwi feela kuzwelela ku kona katengo ka Ma-kwambuyu sina lika kaufeela hase li inzi mwa mazoho a kona katengo. Isali ba mutende o swana ba biha kuli MuÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±oli yo Mu-hulu wa katengo ka Mak-wambuyu mutompehi Frans Kapofi na kile aba taluseza kuli taba tuna yona yeo ya maticele se kile ya ambolwa kono matata feela tuna kwa lineku laba mubuso ki a sikwama. “Lika kaufeela seli am-bozwi kono matata feela ki sikwama. Luta fumana kai mashiliÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±i?” Kapofi hana toloka. Mukopano tuna ona wa katengo ka Makwam-buyu u libelezwi feela kus-waliwa mwalibiki ze peli ze taha pili kweli ye I sika fita kale kwamaungulo. MuÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±oli yo Muhulu naize lizazi la mbalamaniso ya lika kaufeela neli atulezwi kale kono, nahanile ku patalaza lizazi leo kwamitayi ya ma-kande kakuli limembala zeÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±wi za katengo hali sika zibiswa kale. Mwasilimo se sifelile, yo Muhulu ya bona za Misebezi mutompehi Bro-Matthew Shinguandja la lumezi zebe ba mutende wa sikuwa o hape o kuli puisano hala ba mubuso ni katengo ka ma-ticele kona ka Namibia National Teachers’ Union (Nantu) kaza mukoloko wa lituwelo nese felile kale mi ne seli feela ku kona katengo ka Makwambuyu ku nyatela lika kaufeela. Na bulezi hape kuli kasamulaho wa nyatelo ya lika kaufeela, buticele buta zwelapili mwanaha ni ku-susueza buÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±ata bwa bayahi kuli babe maticele. Nantu ka swalisano ni katengo ka kaÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±wi ka maticele kaka zibahala ka Teachers’ Union of Namibia neba kile ba caula simubuso silimo se sifelile mwakweli ya Yenda kutiseza kaza nyatelo ya mukoloko wa kale wa lituwelo. Kono mwalizazi leli swana la liponiso zeo, ba Nantu neba fitile fa tumelano niba mubuso kaza nonge ya lituwelo yeo. Ba mubuso neba kile ba nyunga toho kuli mbala-maniso ya mukoloko wa kale neta tisa likayamana ku bona sina hane bata sinyehelwa pene ye likana bo lule baba fitelela N$500 million ni ku tusa feela palo ye sikai ya maticele. MuÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±oli ya “Inelelezi” mwaLikolo la Tuto mu-tompehi Vitalis Ankama naize, mwaketelelo ya tumelano ya kale yeo ba Nantu neba tiiselize kuli I mbalamaniswe, ticele ya sina nako-telele fa musebezi kuzwelela feela kwasikolo sabu ticele sona sa kolegi nata lindula pene ye likana N$110 000 ka silimo kuzwe-lela kweli ya Sope silimo se si felile haa maticele ba baÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±wi bene ba kile ba luta ka lilimo kapa kweli pili sope I sika fita kale bona neba ta ushula feela pene ye likana N$56 000 ka silimo. Ka yona nzila ye kakuya ka Ankama, neku kaba hahulu ni lishutano ze tuna hala lituwelo za maticele ili nto yesa liyo hande. Ba Likolo neba filwe feela mamela kuzwelela kuba Nantu kuli ba swanela kutaha ni mukoloko sakata ono ta lumelwa ki bona pili u sika tambekwa kale kwakatengo ka Makwambuyu. Tumelano ye, ne lili-manisize milelo ya liponiso zeÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±wi za simubuso sina ba mubuso hane ba kile ba lumela kuli bata cimbula lituwelo za maticele ba palo ye bata kufitelela 12ÃÆ’Æ‘ÀÃ…ÃÆ”šÃ‚º200. Palo yeÃÆ’Æ‘Æ‘ÃÆ”šÃ‚±wi ye likana 6 300 ye bonahala ku kun-gulelwa kwa tuko kiya maticele baba inzi mwalipula ze tuna kapa bao ba ba sina mapampili a sikolo a musebezi wa buticele. Puisana ya lituwelo ne kile ya swala hape fa ma-yemo a tuto mwanaha mi neku lumezwi kuli linepo za baituti li swanela kucimbuka ni zona muta lika kaufeela li mbalamaniswa. Mwanako ya cwale kakuya kamo kubonahalela, pene kutwa I fiwa feela kwamaticele kasamulaho wa musulo wa naha o swanelwa kusulwa mwakweli yaale ya Lungu silimo se.