Loide
Onandjaba-Batu bapalo yeatumela fa mianda yesupile kamashumi aketelizoho baamuhela milyani ya ma (ARV) kamukwa omunca otisizwe wa kutisa milyani mwasichaba.
Mukwa wo ulumelela bakuli babutuku bwa kakokwani ka HIV bamakete sakata kuamuhela milyani yabona mwasilalanda kafo bapila teni kufitela kutalala kuzwelanga kwalipatelanyana kweli ni kweli. Mukwa wo utaimulula bakuli kufumana milyani yabona kanako yeswanela ni kusa fitisa nako yakusa nwa milyani kukona kupila kamakete. Kakuya kandumeleti wa America mwa Namibia, Thomas Daughton, yanabulela kwa kukwalula mukwa wo kwa Onandjamba mwa sikiliti sa Oshikoto malobanyana, batu babanwa milyani yabona kanako nikutatubisa mayemo akakokwani mwamibili kanako yeswanela batusa kubona kuli kakokwani kasikululwa. “Hakutusi feela batu babapila nikakokwani ka HIV kupila kamakete kono hape kabasileleza kwakusahasanya butuku kubabamwi,” atalusa. Na ekelize kutalusa kuli, Namibia kuzwa kale netalimani ni butata bwabuhule kafo bafumana milyani ya ma ARV mi batu nebapila ni matuku a HIV mwamibili nako yetelele.
“Mwalinako zemwi kutata ahulu kumukuli kuzamaya musipili omutelele kwa sipatela sesilibukaufi kuyoamuhela likalafo za HIV. Mikwa ya mipilelo kakuya kasifumu kiyazemwi yetatafalisa litaba ze,” kwa talusa ndumeleti wa America. Kamukwaocwalo mukwa omunca wo utatatulula lisitataliso zamipilelo ni sifumu zetisa butata bwabatu babapila ni HIV sihulu babaina buhule ni lipatelanyana kukona kuyoshimba milyani yabona kaputako ni kulatelela nako ya likalafo zabona. Kanako ya cwale sichaba hasisatokwa kuya kwalibaka zefa milyani kono mukwa omunca utisa libaka zamilyani kwabatu, mayemo atachimbula mukwa wakutokomela likalafo ni mayemo abakuli.
“Kanako ye selupazima kalibaka lakuli selufita kwakuamuhela ma ARV kusina tifo niyekana. Lwatusana mwa likwata zaluna. Wo kimulelo omunde,” kwa tiseza Dhikwa. Atalusa kuli, batu babamwi babana ni lisupo za HIV nebaswaba kuya kwakuyoamuhela likalafo kono nako ye sebalukuluhile kuamuhela likalafo zabona, “balukuluhile sha.”