Albertina Nakale
Windhoek-Mueteleli wa sikiliti sa Zambezi, Lawrence Sampofu ufile temuso kwa sicaba kuli nuka ya Liambai kaswana yahasanya muunda omutuna kacwalo u eleza bolyaminzi ba minzi ya silalanda sa Kabbe kutateka kushenyeza mwalibaka zelumbile.
Mwalingambolo niba New Era malobanyana, Sampofu u elelize mianda-nda ya bayahi balibaka za Kabbe zetasezwanga ahulu ki muunda kuipakanya hamoho cwalo ni tutu yabona kuya mwalibaka zelumbile sina mezi anuka hanze asweli kululuha kakuankufa.
Kutunduluha kwa mezi anuka ya Liambayi malobanyana nekuyemi mwa butelele bwa 1.35m “ao Sampofu wa talusize kuli aekezeha kakuitahanela”. “Kaswana lwaba ni muunda kakuitahanela unumwaha. Labulalu lutabe lubile ni katengo kakamaiso ya zaputako kakuli kaswana lwaba mwa singanyinganyi. Pula inela ahulu-hulu mwalibaka zecwale ka Angola, Zambia ni mabala a Liambai.”
Habuzwa kazalituso, na ize, sisepe sesibeilwe libizo la Richard Kabajani ni tulonjinyana kubeya matente ateni akuba ni litokwahalo. U ize, mukopano utabe utalimile za litokwahalo zecwale ka lico, litukiso zakututisa likolo. Kakuya kayena, libaka zamatutelo litabe libakanyizwe mwa mutulo ni mbowela wa Kabbe sina mokuezahalelanga mwa miunda yefelile. “Luitukisize kwa muunda. Luna ni matente sakata akututiseza sicaba.
Lukupa sicaba saluna kutateka kwateni kushimbulukela mwalibaka zelumbile. Basike balitela, pula kiyeňata. Baswanela kututiseza cwalo ni limunanu zabona kwalibaka ňambamo kufitela kulitela liziezi,”a fa mamela. Nasika tiiseza kuli na, mezi kikale akena mwamilapo yeliba minzi yecwale ka Schuckmannsburg, Namiyundu, Nankuntwe, Muzii, Mpukano, Masikili, Ivilivinzi, Lisikili, Imukusi ni Nfoma.
Mwa Lyatamani 2014, siundwanyambe sesilikana mianda yeketalizoho salibaka zamuunda za silalanda sa Kabbe nebatutiselizwe mwa linkambe zelumbile. Sina libaka halibanga ni butata kwa kufita kuzona, likwata zaputako zetutisa lishatulelenga batu kwa Mwandi ili mwa Zambia kakuzamaya ka museto wa Wenela kukena mwa Zambezi kuliba libaka za minganda yabona. Kwakututisa, kutatekwanga bana balikolo, baluti ni lisebeliso mwa buluti kona kulatelela bolyaminzi ni libyana zabona. Ofisi yebona za mayemo alihalimu mwa Namibia ifile mamela yakuli pula yeňata yefitelela 50 mm nelibelezwi hala mutulo ni mutulo upa wa Namibia mabaani, ni kukupa sicaba kuba ni tokomelo yetuna.
Sampofu uize kuzwa makalelo a Ňulule pula yeňata ahulu ibonahezi teni, mi isinyelize balimi babaňata kakubatibiseza masimu abona. “Neluna nisepo ya kutulo sakata kabumai pula itibisize masimu. Peu haimeli. Balimi babamwi haisi kuli bacalulule sinca.
Kikale kufeza mazazi alishumi lusaboni lizazi,”atalusa. Kuamana kalikokwani za Africa zetaluswa kuli litaseza limela mwa sikiliti, mueteleli uize, likokwani alisika tateka kale kufenya limela sina halisali mwa mubu. Likokwani nelibihilwe ki balimi bababeli kuzwelela mwa silalanda sa Katima ya matakanyani. Baize likokwani halisika tateka kale kutaseza kono lisali mwa mubu. Halusikafumana kale lipiho kuzwelela kwa balimi zakuli licalano zabona lisweli kuciwa ki likokwani,”atalusa.
Kakuya kayena, baelezi kuzwelela liluko Lanjimo, Mezi ni Naheňi bamwalibaka kuitukiseza litasezo mi basweli kufa likelezo kwa balimi kamo likokwani lisebeleza. Nihakulicwalo, na ize mpi ya likokwani libihilwe kuli lipatehile kusinya mwa Zambia kono alisika fita kale kwa Namibia.