Munjuku III wa kwekurura ongarera yoporise

Home Languages Munjuku III wa kwekurura ongarera yoporise

Tjururee oviwaøa vyeøu ko zo ngaro ozondeye- Geingoba

Okahandja

Otjiuru tjehi Hage Geingoba maningire ovanane vombazu oku hohiza oviwaøa vyavo peke peke okuza ko ko zo ngaro ozondeye tjimuna omaungurisiro navi wo mavinu no ma ngeha, otjitandi, omakatukiro woveta no kuhina oku kongorera oveta.

Po ma yambero omatenga wOvambanderu muno kombunda yozombura hambombari, okuza konÿiro yomuyaruke Ombara Munjuku II Nguvauva mo 2008, mehungi rayo Operesiednda yehi ndiya yandjererwe po iyo Ministera yOvitjitwa vyo Mberoo yo Tjiuru Tjehi, Frans Kapofi, watjere otjiwaøa matjiso oku yandja ombango ko ku tunga otjiwaøa otjikayende tjo ko murungu nu tji ma tji rambere mozongondjero azehe zoundu, ovitjitwa ovipwe. Komurungu wa raisire kutja ehi rina oma kuruhungi omakoto no ma yandja omutonga tima avehe mu vena onyune. O ma kuruhungi inga onga kuna ombepo mo Vanamibia avehe mo ndungiro yo tjiwaøa otjinambwiro no tjiwangate tja avehe. Watjere oma kuruhungi inga yatungwa iyo vitjitwa vyotjivara ovyo mbya yandja onduri kongarero yatjo otjo tjiwaøa.

O Peresindenda watjere ombepo yo rukapita veze no ma yakuriro wo ma kuruhungi ohepero ko Vanamibia avehe ko ku yenda komurungu. ™Kapesere oku kara ongeyakeyero nu owatjiri aruhe wasere oku hingirwa kutja ovandu vetu okuza komikunda aviyeine vyehi indi vakara no hambwarakaøa mo ma memeno wo ma kuruhungi yetu omayandja omutonga tima  na kehi retu otja tji ma tu ritjiukwa ndinondi.∫

Watjere ovimbumba vyohuurire yOvandoitji tjivyeya mehi navi tuurunga muro, ovakuru vetu, ovazandona novasukona omapenda vehi rOzombwa za Kuzema, vasekama noupanÿi nu no ku hina ondira nave pirura ohuurire yOvandoitji eserewondo oritja 18 naindi oritja 19 mo mautiro waro. ™Ombara Kahimemua Nguvauva wa hakaena nawo omurungu nomurungu na panÿa oku riwisa kehi yovahuure vo Vandoitji ovo mbawirira ehi oruveze indo maa mu turire oviwaøa mbyaa vinanwa i Nguvauva I nOmbara Kambahahiza Kavikunua.

Ingwi omuseina  wari omwatje wOmbara Tjamuaha.

Operesidenda watjere Ombara Ngunvaua kanaaa wavazewa aarara nungwari wakara nomapiririro omatwe okuutira mu Seninarindi mo 1896. Munao eye no mu zapamwe Kambahahiza ave humisiwa otjo varwise tjimuna  ovanane votjirwa tjo ngutukiro tjo ruveze rwetu tjikwaza ovarwise novatirise. Munao kotjiuru tje otji kwatuwa otjimariva nounane wao otjovanane vombazu a u nanununwa,∫ Operesidenda watjere nao.

Nguri kotjihavero tjOvambanderu nai Otjombara Otjitambi, Kilus Karaerua Munjuku III Nguvauva, wa hungamene ouøepo tjiva woporise muno mokutja werikuta kuna otupa twovapirure oku pirura otjiwaøa tje tjowatjiri tji tja zemburukwa.

Munao opa ningirire ombara onÿize yotjihavero, Gerson Kunomundu Katjirua, oku sekamena otjiøa ihi kuna ouhonapare wo ko mbanda otjo tjiøa tjo hakahana. Watjere oporise mo ku rikuta no ku vatera ovandu kaaøi imbo mba kurunga mo mwinyo, okutja yeri runga mo vitjitwa vyopendje yoveta. ™Ape oviveke vivari kaviya kapita ouøepo tjiva wOuhonapare wOmbazu kurunga mbu panÿera poku penga oveta no uri zemburuka ouwa mo ku kayenda komurungu oku tjita ayo no ku riisana mbukuza `Ozombara Ovitambi’ no ku tja `omberi Ouhonapare wOmbazu wOvambanderu’, vakahita mEtjo rOzombangaøe  ko u zoro runga. Vateya ovisorota vyo muvero wo ruveze rwetu oruhuze oporise ya Namibia airipo nu otja komazuvira nousemba wayo,∫ Munjuku III watjere nomazenge.

Watjere katjiøa otji zuvakwa okuzuva kutja orutu ro horomende maru yenene oku rangaranga keraa ra Tjombanguriro tjo Kombanda nawina ko zo ndjivisiro azehe nÿa kongorera mo ngoramambo yondjivisiro yo ko tjiveta yohoromende. Munjuku III watjere ongaro yo porise ya Namibia indji ma i zumburukisa omundu omwano umwe omuhazendu mu Tjikukutu mo 2009 oministera yokehi, ndino nguri Ombara Otjitambi yOvambanderu no vanene votjiwaøa muva rambwa monganda ye mumuna okuruwo kwe. Munjuku III watjere ongaro indji ozombura hambombari kombunda ya nao ngamba iri mo u rizemburuka tjinene nu omena roporise ndjayango notjimbumba okuura novyumbe avihe.

Ove mukongorere tji vemutonene omake, Munjuku III wa riamene komurungu nape oporise ondjo movitjitwa vyotjitandi namo kuhina okuripura ouhaera.

™Ovitjitwa imbi wina rukwao mavi tuzemburukisa omwano oporise  mbuye ri kuta kuna Ovanamutjemo `moma na kauriro’ indu rukwao tji va ramba ounane novanane vomberoo va ka tjotjiri po mbeero yombazu po Mimbonde Vitano mEpukiro Poposa 3. Ovambanderu omayovi nomayovi mo mu zaro wawo wombazu noze rerekaze mozo horokwea zawo zozonde oruhapo, omayuva womasuviro ngazuko otji vawirire muno okuzemburuka Ovita vya Tjunda ovyo mbya ka twara koma kamburiro wa Kahimemua Hiakungairi Nguvauva na twarewa ko Tjikango eye kakayaherwa okuta  tjiyari 11 ku Ngarano mo 1896. Ihi ootjikando otjitnenga mozombura hambombari Ovambanderu okuzemburuka eyuva ronÿiro ya Hiakukaingiri muno mOkahandja mena rozombura zourumbu mena rondjakaha momuhoko.