KATIMA MULILO– Batu baba fitelela mianda ye milalu ba ka fumana misebezi mwa nako yaku mbweshafaza mukwakwa wa Namalubi, Kalimbeza ni Isize mwa sikiliti sa Zambezi. Musebezi wo u ka lifwa ki muuso ka mashelenyi a ka sutelela fa N$437 Million mi N$ 120 Million i kaya kwa ba yahi ba ba simuluha mwa sikiliti. Likwambuyu wa likolo la Misebezi ni Linzila Erkki Nghimtina sunda ye felile la bune u izo kwalula kuyahiwa kwa mukwakwa fa Namalubi. Musebezi u ka amana ni ku mbweshafaza mukwakwa kumateha kakubeya tala kuzwa Namalubi, Kalimbeza ni Isize, mukwakwa wa libima za mashumi a mabeli ni libima ze peli (22), ku yahiwa kwa mukwakwa wa gravel mwahala Isize ni Luhonono ni ku beya gravel mukwakwa wa libima ze peli zeya kwa simu ya rice ya Kalimbeza.
Hana bulela kwa mukiti wa kukwalula kuyahiwa kwa mukwakwa koo ne ku putehezi nyangela ya batu, Nghimtina u ize mikwakwa i ka tusa ba yahi ba sikiliti niba matakanyani ku ba tusa ku fumana lituso. I ka tusa cwalo ni mubuso ku fita kwa sicaba kabunolo ni ku ba iseza misebezi ye amana ni lituto za makete, za butuku bwa kakokwani ka HIV/AIDS, likelezo, milelo ya silelezo ni kuhasanya mapilusi a silelezo ya kakokwani ka HIV/AIDS (antiretroviral). U tiselize kuli ku mbweshafazwa kwa mukwakwa ku ka imulula bupilo bwa sichaba ka ku ba tisa mabapa ni libyana ni misika, ni ku tisa bapoti mwa libaka za matakanyani mo kupila sichaba.
Nghimtina na ekelize kuli muuso u itamile kaluchi ku bona kuli mikwakwa i yahiwa hande kabukwala ni kubabalelwa kuli i kone ku itusiswa kwa ku nanula litekisano mwahali a Namibia ni linaha za kwande. “Lwa kona ku itumba ka kutalusa kuli mikwakwa ya Namibia ki yemwi ya yeminde ka kufita mwa Africa sina haseisupelize cwalo mwa lilimo za kwa mulaho, “ kwa bulela Nghimtina. Hana bulela kwa mukiti o swana mueteleli wa sikiliti sa Zambezi Lawrence Sampofu na amuhezi misebezi ya muuso yaku mbweshafaza mikwakwa mwa sikiliti ni kuli na tabisizwe ahulu ki bayahi ba sikiliti ba bane ba ba ipondile kwa kuyaha mi u sa susueza bayahi ba sikiliti ba bamwi ku itenga kwa kufitisa likupo za kuyaha.
Mi hape u susuelize ba lipisinisi za buyahi kuikopanya ni likuta za sizo mwa sikiliti ku amana ni litaba ze batokwa, kalibaka lakuli ki hande kuba ni zibo ya bumapangapanga ye kopanyizwe ni zibo ya litaba za sizo. Mukwakwa u ka pazulula libala mo ku matanga mezi a muunda mi u ka tusa ahulu ka libaka lakuli bayahi ba Sikiliti ha bana ku pumiwa kwa lisebelezo za muuso za butokwa nako ya pula sina mwa lilimo ze felile. Musebezi wo u akalezwa kuli u ka tisa misebezi ye fitelela mianda yemilalu (300) mi u tanga likweli ze mashumi a malalu kuli u fite kwa maungulo (30).