KATIMA MULILO – Kakuya kamilelo ya kulwanisa kuňatafala kwa likezo za bubangongi kwa museto wa naha, Mutai o bona za mitelo ya libyana zekena mwa naha u konile kuleka malonji a mabeli kwa Katima Mulilo.
Mulelo wa kuisa malonji ao u tisizwe kikuekezeha kwa palo ya kukenya zekola mwa naha isi kamulao ni libyana zeswanela kulifelwa mitelo ki likwata zezwakanyi ni bayahi banaha ni mazwahule. Ka kuekeza, mutai u konile kuba ni mungendenge wa kuluta babeleki ba mutai wo, bumatisi bwa malonji a teko yekuma fa lichika la bolule babalalu ba madola (1.5 million) mwa lituto zengile biki mukatengo.
Malonji a lekilwe ki ba Likolo la Mali (Ministry of Finance). Lituto za bamatisi ba malonji zenekalile biki yefelile liunguzi la Mubulo mi nelifilwe kiba Namibian Maritime and Fisheries Institute, mi nelingelezi lituto za kukona kuziba libaka za mwa mezi, lituto za kutimisa mulilo, kufa kalafo ya makalelo, mayemo a lihalimu mane cwalo ni mwa kufwekela.
Balutiwa ba Mutai o bona za mitelo ya libyana ze kena mwa naha ba likiliti za Upa wa Kavango, Wiko wa Kavango ni Zambezi batafiwa mapepa a supeza zibo ya bumatisi bwa malonji. Muzamaisi wa sikiliti sa Mutulo-Upa mwa Likolo la Mashelenyi, Wilbroad Poniso u talusize kuli malonji a tasebeliswa kupatalala mwa linuka za likiliti zetalu zeo.
“Malonji a tasebeliswa kupatalala mwa linuka zabo Zambezi, Chobe ni Kavango. Pili Malonji a sikabelwa kale mwa misebezi, babeleki ba babona za mitelo ya libyana ze kena mwahali a naha baswanela kuamuhela lituto za zibo ni buchaziba bwa kukona kusebelisa Malonji ao handende kulatelela milelo ya likolo,” kwa bulela Poniso. Poniso u zwezipili kutalusa kuli likolo la Mashelenyi nelikopanyize niba katengo ka Namibian Maritime and Fisheries Institute kakuya ka zibo yebana niyona mwa litaba za lituto za kukukana mwa mezi. “Babeleki batabe bafilwe maňolo a zibo kuzwelela kuba Namibian Maritime and Fisheries Institute. Pampili ya buchaziba i tabakonisa kukwaeza ona Malonji ao handende kaswanelo, kuzamaelela ni misebezi yabona ya kazazi. U talusize kuli lituto zeo kizabutokwa kakutalima mayemo a likiliti zetalu ze, ze potolohilwe ki linaha zabo SADC, mayemo a beya Namibia mwa kazuma kakasina mwalo kalitaba za bubangoki bwa mwa hali a miseto.
“Lu bata kutateka misecho, kukulisa mukulela wa museto wa Zambia, Botswana ni Angola. Lubata kutusa fahalimu a misebezi ye ezwa ki batutengo totumwi twa silelezo kuamana ni kulwanisa likezo za bubangoki mwahali a miseto kuamana ni zekola, kushatula libyana isikamulao zeo liswanelwa kulifelwa, ni libyana zeo liswanelwa kuzamaiswa kamulao,” kwa tiiseza Poniso. Nihaike kuli litaba za bubangoki hala miseto liňatafalile mwa likiliti zetalu, sikiliti sa Zambezi sitalimani ahulu ni butata bwa mazwahule bao bataha kabuňata mwa Namibia kutoyundisa simbule salitapi pili basika lilekisa kale kwande a naha ko bapepwa teni.
Mandui ba mazwahule bakenanga mwalioli zeo a likonahali kukenwa kalinzila za mautu kapa za limota. Mwaha ni mwaha makolo a bona za silelezo a kopananga kakubupa sipani kukona kuyemisa kutulo ye, kono milelo yeo i kutisezwanga mwa mulaho ki kutokwa malonji a kupatalalisa.