KATIMA MULILO – Muyemeli wa sichaba wa silalanda sa Linyanti Cletius Sipapela u talelezize buniti bwa kuli ba yahi ba naha Namibia ne bahapilwe ki masole ba naha Botswana (BDF).
Ze lilatelela lipiho za kuli masole ba naha Botswna bao neba shimbile lilwaniso neba keni mwa Namibia isi kamulao ni kualungunda minganda ya mandui kwa mukulela wa nuka ya Chobe. Kubihilwe kuli neba tamile mandui ba Namibia ba palo ye fita fa mashumi a supile (60), ni mababulatwi akuli neba izo tambiswa (kushapiwa ka situhu) ka mazazi a mane. Mwahali abatamiwa, basali neli ba lishumi ka baketalizoho kababa ne (19) ni banana, bao neli masolosi (baleki) ba litapi. Nihaike nasa zibi palo kakutala, Sipapela u bulezi kuli kakuya ka mukopano wa nabile niona ni manduna ba minzi ni sichaba, nekufumanehile buniti bwa kuli mandui nebatamilwe ki masole ba Botswana mwa sioli sa Situngu mi sikwahule ni sikonkwani sesi supa museto wa Namibia ni Botswana. “Neni ikopanyize ni nduna ni sichaba kuamana ni taba ye. Kamita Mandui bainanga mwa sioli sa Situngu ni Maunga. Munganda womumwi uzibahala ka libizo la Kasumbalesa, leo lizwile fa libizo la musika ko litapi lilekeha ka teko yepahami ahulu wa Kasumbalesa mwa Democratic Republic of Congo (DRC). Ba talelize kuli sioli ko nebaizo shimbiwa ki kwa Situngu. Kuzwa kwa teni u kona kuzamaya lihola ze peli kufita kwa museto,”kwa bulela Sipapela.
Kakuya ka Sipapela Mandui basimuluzi kuina fa sibaka seo kukala kweli ya Njimwana ňohola mi basalikuba basafumani butata bwa mufuta o. Helikoputa ya masole ba Botswana izengananga kwateni nako kaufela kono mandui nebasika fumana kale butata bobuswana sina bwa cwale. Kuzwa sibaka sene lutamezwi kuzamaiwa lihola zepeli kuyofita kwa nuka ya Chobe. Se ki sioli se si inzi kwa lineku la Namibia. Se kisona sibaka sene batalusa bo Induna kuna, kuli kiona sibaka ko batu babona ne bahapezwi teni mwa Namibia,” kwa talusa Sipapela. Sipapela na tazeleza maikuto aswana ni yomumwi wa babancha, Charles Siyauya, yo na patulusi taba ya masole ba Botswana bao ne ba hapile, kutama isi kamulao ni kuchisa tunyandi, mikolo ni litapi za mandui. “Tunyandi, litapi ze omile, mikolo mane cwalo ni likubo nelishimbilwe ni ku chisiwa isali kwa munganda pili mandui basika isiwa kale kwa sibaka sa kambe ya masole ba Botswana ni kuisiwa kwa sibaka sa tolongo sa Kachikau. Ne ba hapelelizwe kuitumelela kuli ne ba hapezwi inge bali kwa lineku la Botswana kono inge ba hapezwi buse bwa naha Namibia,” kwa bulela Sipapela.
Sipapela azwelapili kutalusa kuli bao neba palezwi kulifa likoto zene batomezwi neba tambisizwe habutuku. “La Mubulo bao neba shapilwe nebapalelwa ni kuina mwa mota. Wo kimukwa wa situhu sakutokwa buntu,: kwa tiseza muyemeli wa sichaba sa silalanda sa Linyanti
Hape u ize mukopano wanakile aba niona ni sichaba mwa kweli ya Lungu mi neku utwahezi kuli babamwi kwa bayahi nebalwalelanga likota lineku la Botswana kakutokwa zibo mi neni bataluselize kuli ba tokolomohe kueza cwalo.. Ni utwile kuli yomumwi wa mapokola ba Namibia naisizwe kwa sibaka seo ni kuyosupezwa mutala wa masole ba Botswana nihaike taba yeo nesina bupaki sakata,” a talusa. Na ize sichaba mwa silalanda seo bapila mwa sabo, mi neli hande kuli linaha zepeli ze lifumane tatululo kwa taba ye. Taba yemakaza ki kuli sichaba sa silalanda baswalelezi kubona helikoputa inge izengana nako kaufela mi habafumani nako hande ya kulema mataka. Ba pila kamaifefe. Kisimbule sa makopanelo mi bayahi banaha bahanelwa litukelo zeo. Nita lika kutaluseza muzamaisi wa sikiliti mi luikopanye ni bahabo luna ba Botswana. Muuso waluna u swanela kulutusa. Ki niti ki mwa sioli sa Situngu ko batu baluna nehaizoswalwa teni.”a zwelapili kutatulula. Ndumeleti wa Botswana mwa Namibia natiselize kuli neli kupatalala kwa makopanela alinaha zepeli. Lipiho ze luamuhezi ki zakuli neli kupatalala kwa makopanelo. Ne basweli batu bao kwa buse bwa museto wa Botswana mi nebahanile kukwenuhela habo bona. Kubonahala kuli ne basazibi kuli kikale batula museto kakuli sikonkwani sa museto siapesizwe ki mezi,” kwa talusa Ndumeleti yo nasatokwi kuzibahazwa. Na sikatalusa kuli ki kalibaka lifi ba muuso wa Namibia akubonahala kuli habazibi taba ye, mane haba zibi nihaike palo yene tamilwe ni kuli ki sikamani anekungile mazazi a mane inze bali mwa sitokisi. Ndumeleti na latuzi litaba za mabulatwi a kunyandiswa ni za kunyonyeka munganda wa Mandui, ka kutalusa kuli ki pitelezo.
“Yeo ki pitelezo. Akuna mulao o cwalo mwa Botswana,” Ndumeleti a tundamena. Namibia ni Botswana nelibile ni kaňi kuamana ni museto.