NANSO nEindilo kAanasikola Yi Ishangithile Uukalata wOkuhogolola

Home Languages NANSO nEindilo kAanasikola Yi Ishangithile Uukalata wOkuhogolola

WINDHOEK  – Omasiku gokwiishangitha uukalata uupe womahogololo oga tamekele metitatu 15 Januali notaga ka hula momasiku 2 Maalitsa  nuumvo, nEhangano lyOpashigwana lyAailongi moNamibia (Namibian National Students Organization- NANSO) otali indile aanasikola ayehe mboka ya gwanitha omimvo okuza 18 oshowo mboka yomimvo dhi vulithe po moNamibia yi ishangithe nOkomisi yIilonga yOmahogololo moNamibia (Electoral Commission of Namibia –ECN)  ya vule okukala nompito okukutha ombinga momahogololo ngoka ga tengenekwa taga ka kala ko pehulilo lyomumvo nguka, 2014. Oshikonga shomaishangitho gaayehe osha tamekele momasiku 15 Januali nokwa thanekwa shi ka hule momasiku gaali gomwedhi Maalitsa nuumvo.

Aakwashigwana ayehe yaNamibia mboka ye na omimvo 18 oshowo omimvo dhoka dhi vulithe po, oye na uuthemba okukala ya mona ompito okwiishangitha ongaahogololi unene sho taku thanekwa ku ka ningwe omahogololo gOpaupresidende nIilyo yOmutumba gwOpashigwana nuumvo, 2014. Omupresidende goNANSO, Timotheus Angala metiyali ota ti aanasikola nayo wo okwa tegelelwa opo ya longithe uuthemba wawo mbuka wopaudemokoli okuhogolola opo ya vule okuhogolola aawiliki nenge aaleli mboka ya hala ngele omahogololo ga thikana.

Omuntu opo a vule okwiishangitha a mone okakalata komahogololo nenge tu tye ongomuhogololi, okwa pumbwa okwiitseyitha yemwene kutya oye lye, oomvula dhe nenge okugandja uumbangi wuukwashigwana waNamibia pakugandja nenge okweetelela okamutse okape nenge okakulu kaNamibia, nenge omukanda gomalweendo – opasiporta yaNamibia ndjoka ozizi molwaala inayi kwisha.

Omuntu ngele ke na omikanda dha tumbulwa metetekelo ota vulu ishewe  okuulika uukwashigwana we nonzapo yuukwashigwana ngele okwa valelwa pondje yoshilongo. Aaningi yomaindilo gokwiishangitha ongaahogololi otaya vulu wo okugandja omikanda dhika mbali kumwe; onzapo yevalo yaNamibia pamwe nolisinisa ompe yokuhinga yaNamibia nenge onzapo yevalo yaNamibia naakalelipo yaali mboka yi ishangithila nale uukalata mbuka womahogololo (kutya aakalelipo mbaka yaali oye na okumona tango uukalata wawo opo ya vule okukaleka po omukwashigwana omukwawo ngoka kee na omikanda dhi ihwapo). Shi nasha nomaishangitho gaakwashigwana mboka taya lumbu moondoolopa nenge omalelo goomuni, otaya tegelelwa ya etelele oombapila dhomafutilo gomayakulo goomuni/oondoolopa, ongodhi yaTelecom okuulika okulumba kwawo moondoolopa dhawo oomwedhi omulongo nambali dha landulathana. Pashiholelwa, okambapila komafutilo kaJanuali 2013 oshowo Desemba 2013, nosho tuu.

Mboka kaa ye na oombapila dhi li komadhina gawo, otaya vulu okukalelwa po komuntu kehe gomondoolopa ndjoka ngoka e mu tseya nawa kutya oku li shili omukalimo gomondoolopa ndjoka nokwa kala mo shili oomwedhi omulongo nambali nenge dhi vulithe po, te shi ningi pakugana.

Omadhina gaayehe mboka taya ka shangwa otaga ka holoka membo lyomadhina gaahogololi nenge omusholondondo gomadhina gaahogololi. Ehangano lyaailongi okwa li ishewe lya taamba ko iilyo yalyo oshowo aakuthimbinga yalwe moshimpungu shelongo okuza komafudho. “Otatu ya halele ayege ompolo, nomumvo 2014  gu ninge omumvo gwiilonga yuupondoli. Otwa hala 2014 gu kale omumvo gwonkalamwenyo ompe oshowo oonkondo dha mbalipalekwa okutsikila okugandja omayakulo gelongo lyongushu kaanona yaNamibia,” osho Angala ta ti.

Okwa tsu omuthindo shi nasha nesimano lyokugandja omayakulo gelongo lyongushu, ta ti oshinakugwanithwa shika nashi kale shopamuhanga.  “Osha simana opo omukuthimbinga kehe a dhane lela onkandangala ye neitulomo opo oonkambadhala dhepangelo dhi vule okuyambidhidhwa mokugandja elongo lyongushu koshigwana shaNamibia.

Aavali, omahangano gaaniilonga, oongeleki, omahangano gopashigwana, omalelo gopamithigululwakalo oshowo oshikondo shopaumwene  nayi gandje eyambidhidho tali pumbiwa kuuministeli welongo, osho ti indile. Nanso oti indile ishewe aanambelewa moshikondo shelongo nenge uuministeli welongo , opo ya gandje eyambidhidho tali pumbiwa koosikola niiputudhilo yelongo oshowo kaanongeki/aalongisikola, itaa ku talwa koshitopolwa, omuhoko, eitaalo nenge uukwashilyo wopapolotika. Pauyelele wehangano lyaailongi, egandjo lyelongo lyongushu kaanona Aanamibia nashi kale oshilalakanenwa shotango.

Angala okwa li e endulula shoka Ominista yElongo, Dr. David Namwandi a tumbulile sho a tseyitha iizemo yOndondo ontimulongo (Grade 10) muDesemba omvula ya zi ko opo iitopolwa  yi kale nokukala yi na ooproholama dhiilonga nelalakano okuyambula po omuthika gwiizemo yomakonakano omvula ndjika. Nanso okwa Ii wo a pandula uuministeli welongo  oshowo epangelo sho ya tula miilonga elongo lyopetameko lyoshali, ta ti oosikola nadhi kale hadhi longekidha omitengenekwathaneko dhelongitho lyiimaliwa  shi ikwatelela kiinima mbyoka ya simana uuna tashi ya kegandjo lyelongo lyongushu.

“Natango otatu kumike uuministeli wu tsikile nokuninga elongo li vule okukala hali vulu okumonika nuupu paendondo adhihe. Ehalo lyepangelo okugandja ishewe elongo lyoshali paendondo dhopasekundosikola oshi li edhiladhilo ewanawa noonkondo adhihe. Onkee otatu indile aakwashigwana ayehe mboka ye na iiyemo/omake opo ya yambidhidhe epangelo nokushilipaleka kutya elongo lyoshali pandondo yopasekundosikola olya ningwa,” osho Angala ta ti.