OTJOMUISE- Otjohoromende ndjatoororua iyovandu vehindi apehe pupena ouzeu wovandu va Namibia poo onÿero yawo, ohoromende ya Namibia opumaikara okutata momapu ingo. Tjingetjo munao ohoromende wina opumaikara okutiasana kunohoromende yEhi rOvandoitji okuyeta epu rotjisuta komayandero.
O Ministera Ondenga, Hage Geingob, matja okuzirira kepuriro rokaøepo kOmbongarero yOtjiwaøa, Kazenambo Kazenambo, ndapurire ape oviveke vivari mOmbongarero ndji kutja epu rotjisuta tjo TjiÞiro Otjindjandja ndinondi nai rararera pi okuiisira kokutja mo 2006 Ombara Otjitambi yOvaherro, omuyaruke Kuaima Riruako, wahitisa ombepo mOmbongarero indji ndjayakurua. Geingob matja omuyaruke Riruako tjauta notjisuta omuano mbuetjitjinda rutenga aa umunika ayo otjiøa tje omuini. ™Munao ami rutenga opumbatjera kuye `Mbara kutja epu indu riwongatue iyeÞe atuhe, ngaturirise epu rotjiwaøa nokurituara kondjuwo yozoveta’. Posia ami mbemuraera wina kutja eye kanaa munu ombuiro kangamua moviombanguriro vio US, mena rokutja oviombanguriro imbio kavina onÿengu poo ousemba wokupangura imbi mbiatjitua mo Namibia. Koruseinina oumune wandje wari nawa,∫ Geingob matja.
Matja koruseinina Ombara Riruako wayakura ondunge yokutuara otjiøa ihi kOndjuwo yOzoveta mu Ndengaøi tjiyari 19 mo 2006 numu Seninaøi tjiyari 26 mo 2006 Ombongarero yOtjiwaøa ayiiyakura nokuhina omapiruriro okuyandja omasa kotjisuta otja kombepo Ombara ndjiyahitisa. Geingob matja tjari omuhaame womombongarero indji wokongotue, waya puna omuhaamise wovihavero viOmbongarero indji kehi rOvandoitji kondjuwo yozoveta yehindo nu akakara potjihungiriro tjotjisuta mondjuwo yozoveta indjo. Ouøepo tjiva wondjuwo indjo wayandja oruvara kotjisuta posia koruseinina ombepo ndjaa ipaha omaningiriro wondjesiro kotjiveta nokuripurira kotjisuta, ainakaurua.
™Nehi rokongotue indi, eÞe tuatja ngatuyese ohoromende itoore otjiøa ihi kunohoromende onguao mena rokutja ongaro youye itja ovandu mbeheri mohoromende tjimnuna ovandu kourike wawo oveni novimbumba, kanaa vitiasana kunaimba momahi mberi mozohoromende. Indi eepu ene Operesidenda Hifikepunye Pohamba patoorera omerizirira pondondo yokombanda mbanda yEhi, neripura okutjanga orutuu, ami ndumbihina ouningandu wondjiviro viambiari muro, kotjuuru tjehi rOvandoitji, Oserekaze Angela Merkel.∫
Geingob matja okuzambo Operesidenda yahinda oruveze indo nguari o Ministera yOvitjitua viOpendje, Utoni Nujoma, otjomuhindua wayo wapeke okukayandja orutuu kohoromende yOvandoitji, posia mena rokutja Ovandoitji vatja owo kaveungura nondunge yomuhindua wapeke, otjiøa ihi atjiwombo kaÞiÞi. Koruseinina Omutjuøikua Ndaitwah tjarira o Ministera yOvitjitua viOpendje, waøangua iyohoromende yOvandoitji oku kahungirira komaunguriro wakumue pokati komahi ayeyevari inga. Nandarire kutja o Namibia rina oviøenge ovingi viomaunguriro kumue pokati karo nehi rOvandoitji okuiisira komakuruhungi pokati komahi ayeyevari inga, Operesidenda yemuraera okuhina okukahungirira kotjiøa tjarue pendje noku kayandja ombapira indji.
Kombunda yoruveze roharive omunane wehi rOvandoitji wazirira kombapira yo Peresidenda, Operesidenda puyaøangera ovimbumba viongendo notjiøa ihi komberoo yayo, wina pupari o Ministera Ondenga mu Suramazeva tjiyari muviu mo 2013 eye tjevetjivisa eziriro ra Merkel. Okuzambo Operesidenda opuya tjiukisira Okomiti yo Kambineta kehi ya Geingob otjomuhaamise wovihavero okuhongora omatiasaneno mepu rotjisuta. Mokomiti indji muari Ndaitwah, o Ministera yOtjimariva, Saara Kuugongelwa-Amadhila, o Ministera yOukohoke nOndjeverero, Immanuel Ngatjizeko nOnongo Albert Kawana, o Ministera yOvitjitua viOmberoo yo Peresidenda nOhahende yOhoromende.
Posia Operesidenda tjiyatjiukisa kutja wina mapekara Okomiti yOunongo ovimbumba mbiatunua mumavikuramenuapo, Geingib matja, eye wamunina kotutu tuouøepo tjiva wOmbongarero yOtjiwaøa kutja owo kavenohange nokukuramenuapo mokomiti indji. ™Ndjiyandjera okukahurura kutja Okomiti yo Kambineta maiyene okuzikama mouøepo wo Kambineta uriri, nu munao Okomoti yOunongo ouyaurikirua okuyeta ondjiviro yovimbumba ovinangendo. Okomiti yOkambineta, nomuhaamise wovihavero viayo o Ministera Ondenga, yari otjiraisiro tjondondo yohepero ohoromende puyatongamisa otjiungura ihi okuyandjera omatiasaneno kehi nehi,∫ Geingob matja.
™Ouhumandu mbayakura otutuu tutatu okuza kovimbumba ovinangendo muviaraisa okuhinongamburiro mokomiti namuami, avenakaura ouhaamise wandje wovihavero, nandarire kutja Operesidenda yazemburuka ohepero yotjiøa ihi naindjiziki otjomuhaamise wovihavero,∫ Geingob matja. Muviarue ovingi ovimbumba ovinangendo viaraisa motutuu itui kutja ™ohoromende kainousemba wokusembamisa o komiti nokututjitirapo Ovakuena nOvaherero, mapeya aikara nonÿero yokupupaparisa eningira rotjisuta posia yasere okutjita nao otja komazeva nozongaro ndatuapewa iyovandu mbaihamua oveni.∫
Geingob matja okomiti indji yari nozombongarero mbari uriri, ondenga ndjari okusembamisa otjiungura tjayo, okukahurura omambo tjiva tjimuna otjiÞiro otjindjandja notjisuta, nokutuapo omirari viayo viomaunguriro. ™Pombongarero oitjavari ami mbaÞo okuyandja ombuze yokutja okomiti yayarua iyovimbumba ovinangendo otjeritjiakaøe mousemba wawo okuritiera motjisuta,∫ Geingob matja. Munao eye opayarukira kOperesidenda nokumutjivisa kutja Okomiti yOkambineta eyo ndjizikamisa, yayarua iyovimbumba mbimavivanga ohoromende okuvevatera uriri ™novitoore notjimariva kutja makuzu veyenene okutoora ouyenda kehi rOvandoitji okukakara nomakawondjero womomivanda okuningira otjisuta, posia kukuheri momuano wokotjiveta mbuatiewa iyohoromende. EÞe tuayandja ondunge ko Peresidenda kokutja mena rokutja tjiva viovimbumba ovinangendo vi kuramenuapo mOndjuwo yOzosveta, eÞe atjatuÞo okuyarura epu indi kOndjuwo yOzoveta kutja ovo vekawondje notjiungura tjawo mOndjuwo yOzoveta∫.
I Kae MaÞunÿu-Tjiparuro