[t4b-ticker]

Omiti dhOkutuntila Opolio Dha Thika moNamibia

Home Archived Omiti dhOkutuntila Opolio Dha Thika moNamibia

WINDHOEK Omiti dhokutuntila Opolio dhi thike poomiliyuna 2.7 odha thikile omasiku ngaka moNamibia nokutaambiwa ko kOminista yUundjolowele nIilonga yOnkalonawa, Dr. Richard Kamwi, ngoka indile aantu ayehe ye li meni lyoongamba dhaNamibia opo ya ye komahala gomatuntilo ya ka tuntilwe komukithi gopolio okuza eti 21-23 Juni. Omiti dhokutuntila dhoka kwa li dha mbesitelwa konima sho omukithi nguka gwa tukuka moshilongo, odha mona eyambidhidho kOshiketha shIigwanahangano shi nasha nAanona (UNICEF) ndyoka lya gandja okapandi koomiliyuna mbali. Okuza sho omukithi gwedhina Polio Wild Type I Virus gwa tamekele omwedhi gwa zi ko, uuministeli owa ndhindhilika iiponga yomukithi ngashingeyi yi li 53, omanga aantu 10 ya mana oondjenda. Uuministeli wUukalinawa owa tameka nale okudheula aakuluntuwiliki yuundjolowele oshowo aatonateli yesiloshisho lyopetameko okuza miitopolwa ayihe 13 omolweilongekidhilo lyiikonga yomatuntilo moshilongo ashihe. Aadheulwa mbaka otaya ka dheula aanambelewa yawo miitopolwa konima ngele ya mana omadheulo ngaka. Ehangano lyUundjolowele mUuyuni (WHO) nalyo olya gandja wo omakwatho gopautekenika, sho lya tumu ongundu yaanawino okugandja eyambidhidho pethimbo lyiikonga yetuntilo. Ongundu ndjika oya kwatela mo aanambelewa yaali ya za kEndiki lyOkukondolola Omikithi ndyoka hali yambidhidhwa kepangelo lyaUnited States – Amerika. Kamwi ngoka a taamba ko omiti peha lyepangelo, okwa ti mokukandeka etaandelo lyomukithi gopolio, uuministeli owa tokola okuninga iikonga ya kwata miiti yetuntilo lyomukithi gopolio kaakwashigwana ayehe moshilongo. Nonando mboka haya kwatwa shito komukithi nguka aanona, pethimbo ndika oyendji mboka ya kwatwa kopolio ndjika oye li Aanamibia aakuluntu okuza pomimvo 16. Shika, Shangula ota ti oshi li ngeyi oshoka oshilongo osha kala nokwaandjaganeka oproholama yomatuntilo okuza pemanguluko. Kamwi okwa tsu omuthindo uupyakadhi tau etwa komukithi ta ti: “ohagu etitha uulema tau kalelele oshowo omaludhi galwe gelemano palutu kaantu mboka ya kwatwa kugo. Omukithi nguka kagu na ondjoolola – ano ohagu vulu okukwata omuntu kehe omuthigona nenge omuyamba. Shimwe shi nasha nomukithi nguka gopolio osho shoka kutya ogu na okutalika ko gwa nika oshiponga.” Pwaa na ekandeko lyopaigwana lyopolio, omukithi nguka otagu vulu aluhe okukala moshilongo kehe nonando aantu yamwe oya talika ko kaa ye na opolio, kakele oye na wo okutuntilwa, oshoka omukithi nguka ogu li pehala kehe, nogu li oshiponga moshilongo ashihe,” Kamwi ta ti. Omukalelipo goUNICEF moNamibia, Khin Sandi Lwin ota ti nonando omiti dhetuntilo odha thika moshilongo, ope na natango eshongo enene oku thikitha etuntilo komuntu kehe. Kakele elongelokumwe lyaantu ayehe – ngaashi omahangano gopashigwana naayambidhidhi yomapendulopo, iikondo yopaumwene, iikundaneki, oongeleki nomahangano inaga yama kepangelo oli na okukala po. Sandi Lwin oku na eineekelo kutya eshongo lyopolio otali ka kandulwa po kUuministeli wUundjolowele, ta ti Namibia haye awike mekondjo ndika, ihe otu li pamwe naye. Nelalakano okuyamukula komukithi nguka pamukalo gomeendelelo, Unicef okwa longitha oonzo dhe dhi nasha nooproholama dhe dhoshito, unene ndjoka yi nasha niikonga yoHIV/AIDS. Unicef natango okwa pewa oshimaliwa okuza koombelewa dhe oonene shi thike poomiliyuna hamano.