Auleria Wakudumo
Ouministeli wounamapya, omeva nomatulululo omadu owa yululula ko keendjidikila nokomilandu adishe da li da tulwa po okulwifa omukifi wepunga (Bovine Pleuropneumonia) oo wa kala tau dana onghandangala moshitukulwa shaKunene.
Omukifi wepunga owa li wa holoka moufita weengobe 30 momukunda Okapundja moshikandjohololo Opuwo omo eengobe omuwoi da li da kwatwa komukifi wepunga omo imwe yomudo kwa lopotwa ya fya.
Olopota ya yandjwa komunambelewakulunhu koshikondo sheameno loimuna, Johannes Shoopala, otai ti kutya oshikondo osha ninga etokolo lokukufa po eendjidikila shaashi omukifi owa findwa nowa endelelwa po okufindwa koshikondo sheyakulo loinamwenyo. Oshikondo osha finda okukeelela etandavelo lomukifi wepunga moshitukulwa.
“Omukifi wepunga eshi wa tukuka moufita weengobe mu 1 July 2024 momukunda Okapundja, owa endelelwa po, wa kandekwa keembinga adishe noshikondo osha li sha kufa omatokolo meendelelo okukeelela omukifi ou,” Shoopala ta ti.
Oshikondo sheameno loimuna, osha holola kutya osha endelela po omukifi wepunga pakuvenda eengobe 1 238 peenhele 14 da yooloka moshitukulwa shaKunene. Ovenda oya li vati tai keelele etandavelo lomukifi wepunga.
Omukifi wepunga oo omukifi weengobe neengalangobe hau kwata epunga oshoyo eenhumba odo da dingilila onhulo osho hashi eta elondo loupyu, efudaano lihapu, ongobe tai kolola nosho tuu.
Shoopala okwa weda po ta ti oshikondo shoinamwenyo osha dipaa noukeka eengobe adishe omuwoi, da kwatwa komukifi wepunga opo ku keelelwe etandavelo lomukifi oo shaashi ihau hakulwa. Onghene oinamwenyo ei ya kwatwa komukifi ou ohai likalele opo iha andjakaneke omukifi koinamwenyo ikwao. Oinamwenyo ohai vendwa tete, ashike ngeenge itai ti po xwepo ohai dipawa.
Eendjidikila da li da tulwa po she likolelela kokatendo kouhaku woinamwenyo Act 1 of 2011, mwa kwatelwa eengobe da li da indikwa okudja moshikandjohoololo shaPuwo oda shuna monina neengobe nopaife oimuna otai dulu okushingwa okudja mOpuwo okuya keenhele da yooloka.
Nande ongaho, ovanamapya novanaimuna otava indilwa va lopote eengobe odo tadi ka monika omadililiko epunga kombelewa yeameno loinamwenyo meendelelo.
“Onda hala okupandula ovanhu aveshe va kufa ombinga mokulwifa nokufinda omukifi wepunga mwa kwatelwa ovanamapya novanaimuna, opolifi oshoyo ovanambelewa koshikondo sheameno loimuna. Elongelokumwe lavo ola kwafa okufinda omukifi wepunga,” Shoopala ta ti.
Shoopala okwa ti ekufepo leendjidikila moshitukulwa otali eta oulifilo nomikalo edi da li po nale di twikile komesho pehe na oumbada.
Xuuninwa, Shoopala okwa weda po ta ti natango ovanhu nava twikile noukeka, tava fiile oshisho oimuna nokulandula omilandu adishe opo omukifi wepunga uhe lifole moshitukulwa.