I Deon Sclechter
OTJOMUISE- Ozondola za Namibia omangete nomangete mapeya azeutu okutikira mozondjatu zovatuta va Namibia ovaute ndoovazu ondanddo onene yokurandise ozongombe nomuinjo pendje nehi ko Angola yaungura.
Otjirata tjOrukondua rua Maheke nai tjiri porundende okutua omunue kembo konduvasaneno kuna Orukondua indui o Cuando Cubango mo Angola ngamepeya ayerire yemue yomapimbasaneno yovirandua wotjimariva otjinene ngakarereko pokati komahi ayeevari inga. Onduvasaneno indji oyo kurandisa ovinamuinjo nomuinjo ko Angola nawina onyama. Oongoneya ya Maheke, Festus Ueitele, wayauza ondando indji.
Posia omuute wOrutu Orutunge rOzondjuuo rua Angola na Namibia, o Namibian/Angolan Housing Institution (NAAHI), Jose Oliveira, matja omapimbasasaneno inga yautire nai nandarire kutja ngunda onduvasaneno indji yasere okumanuka okutunua. Omayuva womasuviro ngazuko ozongombe ozondenga ozondema okuza mOrukondua rua Maheke zaturukirirue mEpako okutuarewa ko Angola. “Omutuaro omutenga imbui wozongombe za Namibia mauso okumunika otjo tjiraisiro tjovina ovinene mbimaviya,” Oliveira matja.
Ueitele matja ehika roututa okuza ko Cuando Cubango mo Angola ruaraisa ondero onene okuranda ozongombe za Namibia noviungurua ponyama. Matja outomeno uvari ka Pako naingo ka Mataura nai wanangerua ko kutja maiso okukara kovipato okuzepa ovinamuinjo vionyama ndjimaihindua ko Angola. “Mbayakura omanangero okuza kongooneya yorukondua rua Cubango, Ongenerara Higino Carneiro, okuka hungirira mu Tjikukutu oukoto kondunge indji nu nani tjazumba tutueko omunue kembo konduvasaneno ndjimaiyenene okutunduuza otjitamba tjetu tjonyama naiyandja ohambuarakana mondondo yokombanda kombuiko nokuweza ondengu kovirandisiwa vietu viopendje yehi,” Ueitele matja.
Oliveira matja o Namibia rapitisa pendje ozongombe ndetei po 200,000 no kombanda ya nao mombura okutuara ko South Africa oro rukuru ndiri ehi nditumba ozongombe ngunda o Angola arina ouhepe wokombanda wozongombe zombindu novize viomonyama oviwa. “Nai matutunu ovinenge viomarandisiro pendje wehi omerikarekero nomuinjo omakarere ngumayerire yomondero yomahi ayeevari. Maturandisa ovinamuinjo vietu novize ponyama kozopryse ozonduvakua, nOvaangola ovapupurukue okusuta ozoprysa inda mena rondengu ndjimavemunu nondjiviro yokutja mavepuisa ombindu yorutumbo ruao nomasa. Oruveze ruahoro okupaturura ovitamba viomarandisiro viarue, norukondua rua Cuando Cubango ruaraisa kutja oomuvero kozongombe za Namibia nakoviungura vioponyama okuhita mo Angola. Hinee yenene okuraisa ovivarero moruveze indui posia meyenene okukuraera kutja matuhungire otjimariva otjinene,” matja.
Oliveira wanunisa kutja ondunge indji ya Maheke no NAAHI katjina tjeyuva rimue uriri muhuka tjandje katjipo rukuao. “Ongondjero ondeu yatuua monduvasaneno indji, nu kongotue yayo kuna ohoromende ya Angola okuura.” Ueitele matja oruhindo okuza momberoo ye no NAAHI marurongerisa omahakaeneno kuna o Ministera yOtutumbo nOvikunua, Omeva nOmahua, John Mutorua, tjimanga okuhungirira kondando indji ourekoto nawina okuraisa ovivarero. Matja o ministera ina oumune outue ohunga nomaunguriro wakumune pokati komahi nazeri kutja Mutorua mapuratene noupupurukue tjivahaama ongondoroka notjiriro.
“Ami mbinongamburiro kutja onduvasaneno indji makutuua omunue kembo nami mbapaturura omirari avihe viomahakaeneno okutjivisa ovatuta okutua ovinamuinjo viao mongaro ombua mbua otja tjimapesorua ama veundjiro ouyenda wandje ko Angola. Ovatuta morukondua mberirongerera oruveze oruzeu tjimuna ourumbu komurungu woruveze ngunda vena ovinamuinjo mbiri mongaro ombua tjinene. Tjituamunu ombura ombua otjiveke poo vivari mbimaviya marire ouningandu ounene,” Ueitela matja. Eye makondjo kutja onduvasaneno indji iye momaunguriro komurungu yomayandero wombura indji. “Ete nai tuna otjiungura tjokuyeta kotjikoro ondimua yonduvasaneno indji nu tjituazu noku hungirirua kuna Ovaangola, matuhakaene no ministera ohunga nomihunga viokurandisa pendje na viarue mbimaviheperuapo. Ovaangola varaisa kutja venondero movivarero ovinene viozongombe ozonamuinjo nawina ovize vio ponyama viarue peke peke,” Ueitele matja.