Victoria Kaapanda
Omupevi presidente gwoshilongo Nangolo Mbumba okwa ti, epangelo olya simaneka onkandangala tayi dhanwa komalelo goondoolopa okuhumitha komeho oshilongo.Mbumba okwa li a popi ngaaka pethimbo lyomutumba gwomalelo goondoolopa ngoka kwa li gwaningilwa mOshakati okuza Etine sigo Olyomakaya.
“Onda inekela kutya omutumba nguka ogwa eta omalunduluko no gwa gwedha ko komilandu dhokuhumitha komeho oshilongo,” ta ti ngaaka. Mbumba ta ti, ehumokomeho natango otali tsikile, noopelesenta dhaantu 50 odha ndhindhilikwa dhili moondoolopa, no taya tengeneke mo2050 oopelesenta 70 dhaantu taya ka kala haya zi moondoolopa.
Omutumba ngoka okwa li gwa ningwa oshikando oshitiyali mOshakati, sho lwahugunina kwa li wa ningwa mo2016. Omahogololo gaaleli aape yongundu Alan okwa li ya hogololwa ethimbo lyomutumba ngoka, no kwa li kwa hogololwa aaleli aape.
Ominista yomayambulepo goondoolopa niitopolwa yokuushayi Erastus Uutoni okwa ti, aakwatelikomeho yakanena momalelo goondoolopa, oye na ko ashike omimvo mbali netata ya kale ya gwanitha po shoka ya uvaneke momahogololo gazi ko.
Omutumba ngoka okwa li gwa gongele ookansela oshowo aanambelewa yomalelo goondoolopa ye vule po300 okuza kiitopolwa ayihe yoshilongo. “Ngashingeyi ookansela otaya ihumbata ngaashi aanambelewa omanga aanambelewa taya ihumbata yafa ookansela. Ngele shoka otashi tsikile ngaaka, ehumokomeho itali ya po,” ta popi ngaaka.
Ta ti, omutumba ngoka gwa ningwa ogwo ompito ombwaanawa okukundathana nkene oshilongo shi na okuhumithwa komeho oshowo okukandula po omaupyakandhi taga shunitha monima oshilongo.
“Ndika olyo ethimbo lyoku kundathana nkene omaupyakandhi agehe ga taalela omalelo goondolopa taga kandulwa po. Onkondo odhi li mune ngaashingeyi, sho mwa gongala mpaka,” ta popi ngaaka.
Ta gwedha po kutya omalelo goondoolopa ogo ge na okukala ga kwatela komeho ehumokomeho okupitila momatengenekothaneko oshowo okutula po omalandulathano ge li mondjila oshowo okuningila aakalimo yawo omauwanawa.
Uutoni okwa kumagidha omalelo gomoondoolopa ga longe ge itula mo noku gwanitha po iilonga yawo. “Ngele itatu kutha ko oongaku eta tu longo ngaashi twa uvaneka, otatu ka ndopa okugwanitha po omalalakano getu,” ta kumagidha ngaaka.
– vkaapanda@nepc.com.na