I Kae Matundu-Tjiparuro OZOMBU ZOVINDIMBA Ozondekurona o masere no masere za imba mba nya nyaurwa iye yandeka raa nda hungamisirwe Ovaherero mo 1904 iyo mu yandja mbo wo rupa ro meri tjururiro ro huurire rwo Vandoitji, Ongenerara Lothar von Trotha, Orovyungura za wo ronganene muno oku riyandjera rukwao ko tjirwa tjo mbindu yazo. Po mazemburukiro wo zombura esere ze raa indi mo 2004, Ovaherero kutja ombindu yo vakuru a i harire kutja ya tikire omungandjo no minyo vyao kavi pandjarere mo u riri mena re raa indi, vayanisa oku hina okusuva nganduu o u kohoke tji wa karapo eyuva rimwe. Tjiyari 30 ku Seninani mo 2004 oruyano indui otji rwa raisiwa ko vimbumba mbya worongana imba tjiyari 30 ku Seninani. Ovimbumba imbi wina tjazumba otji vya tuako o munwe kembo kuro. Oruyano indui rwa tjitirwa po ruveze tjingero nduari pona orupa rwo meri tjururiro rwo Vandoitji paa ru hozere nu von Trotha pa tjiukisira eraa ro mayandekero tjiyari 2 ku Seninani mo 1904, “Matu kayenda ko murungu oku yandja ondjo kehi rOvandoitji kOtjitiro Otjindjandja tjitja tjitua kovandu vetu. Matu kongorere eningira retu esemba kotjisuta okuza kozo horomende zo Vanoditji otja tji maze kongorerasana nganduu tjize tu zuu. Matu kayendisa otjirwa tjo tjisuta kutja ma tji tukambura ozombura ngambi na tu tji kapitisa ko zo ndekurona za muhuka zOvaherero ozombura esere wondo ndu mazeya nganduu tji pakara oukohoke,” oruyano marutja oku humbura ko uriri. Orovyungura ozondekurona inda otji za kotokere muno oku teza oruyano indui. Ondando yazo yari onga huke. Ovaherero kanaa vezako ke ningira rawo rotjisuta tjombindu yawo. Wina yari ongahukiro kutja Ombara Otjitambi Kuaima Riruako keri erike motjina ihi nu otjiwana tjiri ko ngotue ye. Orovyungura ngunda ari hiya tua ko onya kongombe tjandje ovimbumba viri potuveze tua vyo mo muzaro omungirine, omuserandu nomuvapo pehi no koukammbe okuundja ombara yao. Ovarwe va ka tjo tjiri mbeharara. Ombara tji maivaza tjandje ondoro kandonro no mbimbi kambimbi. Ovayane aveyana. Omayakuriro we yari mosaneno omuna womundu tjaa hiti mu Jerusalema ko kasino tja yarerwa oviyao vyo miti. Ombara ya katja kanenwe ondjira kati iyo vakavire nu tjimaivaza povi mbumba tjandje ovatone vondoro no vakamburise vombimbi veri kovi tonge. Pezuko omatemba yOmbara ya kondorokere ezuko tjazumba ovahona ave mu pukata ave mutuara kezuko kozondangere puze mu hepurire kovati no vakuru nu wina omwini eri hepura. “Ae, oko kuwa ngwari….. Mwa hana ovita vyo vandu mba tumba ovandu, mbatumba ovimariva mbatumba ozo hanga. …..Kokuwa onao ko kuwa onao. Katuungura uriri kako. Tu pu ratenasana ngwari. Otjina otjiwa. Ami ka wami ngu me hungire. Mbarya ena romundu wa mbangu,” Ombara ye ri kuure nao. Ovimbumba okuza zambo vay ku mu kire ko zongungu Ombara, Tjiriange no Muhona Tjipene Keja pu va tuakere oruzenga no vimbumba avi yandja ondjozikiro yavyo. Oku za pozongungu vya ramene ko ndundu vahi von Trotha pa tjivisira eraa. Ombara mehungi rayo ya purire ku Tjiriange kutja hapo nambano otja otjeri o Ministera yOvarwe Ovakuru oruveze indui meru tjiti vi? Tjiriange watjere omahuno ayehe wovandu mbarirwa ehi kwasere oku tarewa na pe sembamisiwa ozombindi kutja apehe ovandu pu mave ryanga ve zemburukire ko kutja ehi indi raire nombindu nu rakotoka nombindu. Okuzambo ovimbumba vya yarukire pondanda pupa kakarere omahungi peke peke muwo yOrata yOkarukondua kOmatoororero ka Tjinene, Nguvitjita Toromba, Ombara Otjitambi, Tjiriange, Okanepo kOmbongarero yOtjiwana, Henk Mudge, no murwire wo ngutukiro omukuru wina umwe wo va Namibia mbari mo mapando mOkakoverwa hi ka Robben, Hitjevi Veii. Komayandero otjiwana tja ka tuiire omawe pu ma pe tungwa ombindi. Ko matungiro wo mbindi indji orutu ro vatuta rwa Tjinene rwa yandjere o N$10,000. Osondaha mo Tjinene pa ka rere okereka komazuvira pupari ape ovandu esere. Oyo yari pomuti paa petu rukirwa ovandu pokati ko mo zombura zovita.