Zebaldt Ngaruka

Omuhongwandu Mutjinde Katjiua, umwe wOmbara Otjitambi yOvaherero, wa humburura omberoo ye koporotika yomorupanda yomunda. 

Posi ya, wa hakahana okuraisa kutja moruyaveze Ouhonapare wOmbazu wOvaherero, OOTA, mau sokurihonga omihunga vyovira vyoporotika nau yandja oruvara ku imbwi mbu mau kuramenepo ozonḓero nozombango zOvaherero nawa nawa. Eye ma zirire komapuriro womerikutiro we koporotika otjotjiuru tjOOTA korutavi rumwe rwayo. Wa raere Onew Era kutja okuza komazikamisiro wounane wokombanda wotjiwaṋa mo 1863, Ouhonapare wOvaherero wOmbazu au kuramenepo ozonḓero zOvaherero kutja ozoporotika, ongaro yehupo nombazu. “Otjiuru tjomananeno ongwari omuyandjambo na wina ombara otjitambi yotjiwaṋa,” Katjiua ma tja.  Na weza kokutja Maharero wa Tjamuaha, ombara otjitambi ondenga, wa kutura Ovaherero kOvakwena mo 1865.

Ombara Otjitambi oitjavari, Samuel Maharero, wa eta Ovaherero pamwe ohunga nomakamburiro wehi i yOvandoitji mbwa twara kOtjiṱiro Otjindjandja, ngunda Hosea Kuṱako aa hinda otutuu twomitjemo kOmihoko Omikutasane kongutukiro ya Namibia, nu wa ri norupa komautiro wotjira otjitenga tjOswanu mo 1959, nOnational Unity Democratic Organarsation (Nudo) mo 1964. “Kuṱako omuini kaari notjihavero tjoporotika, nandarire kutja wa rwira ongutukiro pu notjira tjOswanu, Oswapo nOnudo. Ovira mbi mape ya avi haṋika momuano umwe poo warwe, nungwari vyari nonḓero imwe ndja kapitire azehe mokukutura Onamibia komapando wohuurire nombangu, nu omu mwari onḓero ya Kuṱako,” Katjiua ma tja. 

Na weza kokutja: “Omberoo yOmbara Otjitambi kondumbwa yayo kai nokusokukara nongarera. Oporotika yongarera i haṋa munao, Ami otji mbi ha sere okurira omupuyke moporotika yovira.” Pu pe hi nokuheya kutja oporotika komberoo ya sana ayo kai ko. “Nungwari, oviṋenge vyomekurisiro wombwiko, omayeuriro mongaro nondjeverero yokuti nozondendera kanaavi haṋewa koporotika. Omapu wOtjiṱiro Otjindjandja nOtjisuta; omayekero wehi rotjizeero nomakotorero waro; omahaṋasaneno wombwiro yozombura zombutiro; omaṱunḓakero wokutu nozondendera nouveruke wotjiwaṋa avihe oviṋenge vyoporotika,” Ombara Otjitambi Katjiua ma handjaura.