I Mbatjiua Ngavirue OTJOMUISE Okuza kundinondi kapena ondu ma ipiti mehi nomwinyo tjinene okuyenda ko South Africa otja ko Muhaamise wOvihavero vye Hika rOvatumba Vinamwinyo, Ryno van der Merwe. Ndinondi tjiyeri etenga ku Ndengani oo mautiro wo matuiiro mo maunguriro wOndiero yOmarandisiro wOzonyanda ombe indjo onguri tjizaya noku yarukirwa. Otja kondiero indji movinamwinyo vivari mbyatire mehi aa mupiti tjimwe nomwinyo pendje. Okuza kundinondi ondiero ombe indji tji mayuutu okuungura mehi mamuso okuta ozondu hamboume kutja mupite imwe mehi nomwinyo. Rutenga ohoromende yavanga kutja mondu aihe ndjimaipiti mehi nomwinyo mutire ozondu muvyu mehi posyo kombunda yo ndiasaneno kuna Orutu rOvatumba Ovinamwinyo rOmakundasaneno otjivarero ihi a tji henununwe ko zondu hamboumwe mondu. Van der Merwe watjere nandarire otjivarero ihi tjozondu 6:1 matjihee kutja ozondu kazena kuuhara amazepiti nomwinyo mehi. Omazeva omape inga mayehee kutja omututa maso okuzepa ozondu o 1200 kutja mapitise ozondu o 200 mehi tji tjiri otjina tji tjihina maa tjitjitua. Ondiero yo horomende indji yahingwa iyo muhunga wayo woku weza ondengu kovyungurwa omangura vyomehi kutja pehare ovyungura no kutunduuza ombwiko mehi. Ondiero indji tjinene ma itunu kovatuta vozondu vomahi wa kangamwa mbetumba ozondu zomitjira ominune nde tjiukwa wina otjo zondu zopendje nondondo ndjatuwapo. Onyama yo zondu inda tjinene I yuungurisiwa ko vyungurwa vyo ponyama. Ondjambi ombwa imunika mo South Africa kukuna otjitamba otjinene tjo vyungurwa vyo ponyama. Posyo mo Namibia onyama yozondura indji ka ihepwa tjinene na wina indji yerambu. Munao onyama indji mo Namibia o tjiihina ondjambi ombwa nu peya oruveze tjiva aa ikara kehi yondjambi mo South Africa nozondola za Namibia mbari poo ndatu. Van der Merwe watjere ehika rovatuta indi riyandja omasa kozondando zo kuweza ondengu no ku nyomokisa ovyungura posyo kapo ndondo yo kwiihamisa ovaungure vomotjitamba ihi. “Matuvanga okuyandja omasa koumune ouhaera wohoromende wo kuweza ondengu posyo wina matuvanga ozondjambi tjingezo ndu matuyenene okumuna po marandisiro mo Sotuh Africa,” van der Merwe watjere. Omunane wOvyungura mo Namibia National Farmers Union (NNFU), Vehaka Tjimune, aa munika ayo kena omburuma ndjitapi. Watjere otjivaro tjozondu 6:1 ngunda ma tjiyandjere o Namibia okupitisa ozondu nomwinyo pendje nehi tja tjarira otjina tjatja tjihatjitua potjivaro tjo 9:1. Tjinene eye wari nongendo no mwano outomeno mburondera kongaro yotjipolotika ndjiripo okupaha ovinamwinyo pendje no kupitira momirari vyo tjitamba tja kamwaha mbiripo. “Outomeno urondera komambo wo Cabineta ngatjama no maweziro wo ndengu kutja mauzepa ovinamwinyo vyo tjivaro tjinge. Ndoovazu okatomeno kemwe kazepa ozoperesende o 80 uriri zomurya wako nu karwe o 40 hapo ndinondi ouzeu uri pokutja kapena ovinamwinyo poo uri mo kurarakana? Eye wapurire.