LUHONONO – Bayahi ba Luhonono mwa silalanda sa Kabbe ya Mutulo babilaezwa kitaba yakuli bana babona bane bailo pepelwa mwa Zambia, kakuli kwa Luhonono hakuna muzuzu wababali fakaufi nikupuluha, bahanelwa mapampili asipepo kibabeleki ba Liluko la Litaba za Mabasi ni Kuzwa niku kena mwa naha. Bolyaminzi kwa Luhonono kamita basila nuka kuya mwa Zambia kwa sipatela sa Mwandi ili teñi hape bayo lekanga lico nizeñwi cwalo. Hana bulela niba New Era muinasipula wakatengo kakaboba zazwelopili mwa Luhonono Fabian Nasilele, naize babeleki kuzwelela kwa liluko la litaba zamabasi nebapotezi Luhonono liviki zepeli zefelile kuyofa mampampili asipepo, kono banana bao bashemi babona kibana banaha Namibia, kono nebailo pepelwa mwa sipatela sa Mwandi mwa Zambia, mi bakonwa kuzibwa kamupendo wasipepo nebahanezwi kufiwa mampampili.

Nasilele natolokile kuli bayahi ba Luhonono ni minzi yeli bukaufi babona bunolo kusilela mwanaha Zambia kuyo puluhela kwateñi kakuli kucipile mi kufukuza lisinyehelo zeñwi zeswanasina za linzila, hakubapanya nikuliba kwa sipatela sa sikiliti kwa Katima Mulilo ili sesili kwahule. “Halu utwisisi kuli kiñi bana baluna hane bahanezwi mampampili asipepo, nebalutolokezi kuli luswanezi kubakutisa kwa Zambia kuli bayotoha simubuso,” nekubulezi Nasilele. Zeo halili cwalo hana kupilwe kualabela falitaba zeo, sibuabui waliluko la litaba zamabasi Salombe Kambala, natolokile kuli banana babapepezwi kwanda ‘naha kwabayahi banaha Namibia, kiswanelo kuli bafiwe mampampili, kono kuna nimialo yeswanezwi kulatelelwa. 

“Kamutala haiba mwanana upepezwi mwa Namibia kwabashemi babazwa mwa Botswana, lukabafa pampili yatemuso yasipepo. Kacwalo haiba banana bao nebapepezwi mwa Zambia kutokwahala lipiho zasipepo kuzwelela mwanaha Zambia, kakuli halukoni kuñola feela kuli neba pepezwi mwa Zambia kusina mampampili apaka cwalo,” natolokile. Kambala napatuluzi hape kuli liluko la litaba za mabasi nikuzwa nikukena mwa naha litalimani ni matata ashelashelana hala likiliti zefumaneha mwa mutulo wanaha, kakuli bana nimizwale mwalinaha zeli bukaufi, mi habaiketela kuli mbututu uyo pepelwa mwanaha yeo, kuba belanga tata kuñolisa banana bao. Muyemeli wasilalanda sa Kabbe ya Mutulo Peter Mwala nalumezi kuli uziba taba yeo, nikuli una nimukoloko wabanana baba fitelela lishumi bane bailo pepelwa mwa Zambia. 

Mwala niyena nalumelelani nibayahi ba Luhonono kuli kusilela mwa Zambia kufukuza kwalisinyehelo. Napatuluzi hape kuli banana nebasikafiwa mapampili asipeho kakuli nebasina mapampili asupeza kuli nebailo pepelwa mwanaha Zambia. Naize ungile taba mi ukasebeza hamoho nibaliluko lelibona zalitaba zamabasi kuli bakone kufumana tatululo sakata. Mwala naize sicaba nesikupile kuli kuyahiwe ndu yamatibelelo kwa Luhohono yabasali babaima, ili yeo ali ikafukuza litaba zalimbututu kuno pepelwa mwanaha Zambia. “Sicaba nesilukuluzi mubu wamayahelo, kono lusalibelezi kubaliluko la makete,” nabulezi. Kulika kufumana kalabo kuyomuhulu wa makete mwasikiliti Agnes Mwilima nekupalile, kakuli nasika alaba foni yahae yakuzamaya niyona, mi hape nasika alaba lipuzo zene lumezwi kwafoni yahae.