New Era Newspaper

New Era Epaper
Icon Collap
...
Home / Olufuko kalu shi ondjokana – Oonamunganga

Olufuko kalu shi ondjokana – Oonamunganga

2023-07-04  Max Heinrich

Olufuko kalu shi ondjokana – Oonamunganga

Uule woomvula dha za ko, Olufuko olwa kala nokutalika neho lyopambambo ongomukalo gokufala aanona aashona mondjokana, ashike oshili osho shoka kutya olufuko elongekidho ashike lyokanona okakadhona oku ka longekidhila onakuyiwa yuukuluntu. Oshituthi shika shopamuthigululakalo shoka hashi holoka omumvo kehe Outapi moshitopolwahogol ol o shaMusati, nuumvo omwa shangithwa aakadhona 33 okuza komalelo gatano ga yooloka gopamuthigululwakalo gomoshitopolwa shoka. Sha ikwatelela koonamunganga, olufuko oshitopolwa oshinene shopamuthigululwakalo shoka hashi longo okanona okakahona nkene ke na okukaleka po omuthigululwakalo gwOshiwambo. Omauliko ngaka uule woomvula dha za ko oga kala nokulongekidha aanona aakadhona ye na oomvula okuza po14 nkene ye na okutsa omahangu, okudhunga omalovu giilya, okwoonga oombiga osho wo yilwe ya simana ngaashi nkene omukiintu e na okwiihumbata pokati kaantu nosho tuu. 

“Ngele okakadhona oka ningi etegelelo inaaka ya kolufuko, nena osha talika ko kutya oshidhila na osha simana opo aakadhona ya ende mondjila ndjika yolufuko. Ohatu longo aakadhona nkene ye na okulela uunona uushona osho wo esimano lyokusimaneka ondjokana,” osho Namunganga a ti ngaaka. 

Okwa fatulula wo kutya aanona mbaka haya yi kolufuko kaye na oohonda nangele ope na ngoka e na omalongekidho gokuninga ohango nena ota vulu okuya kolufuko ye ta ka tsikila oku ka hokanwa. 

“Otu na aanona yaakadhona aanasikola taya kutha ombinga molufuko nokonima yomauliko ngaka otaya shuna kosikola nokumana elongo lyawo opo ya ka kale aanashilonga nonakuyiwa,” ta ti ngaaka. 

“Monale aakadhona inaya kala nokuthiminikwa ya ye kolufuko, oya kala ye na ehalo okuya nomongashiingeyi natango ihaya thiminikwa. Okwa li ashike haya thiminikwa kaavali yawo okuhokanwa kaantu inaaye ya panda, oshoka nale iikulya oya li ya pumba,” ta ti ngaaka. Ta popi nonzonkundana ndjika, gumwe gomaakadhona taya kutha ombinga molufuko okwa ti olufuko omuthigululwakalo gwa simana note gu longo wo oyana monakuyiwa. 

“Ondi li mpaka oshoka ongame mwene nda hala, nonando onda ningi epunda aakuluntu yandje otaya dhimine ndje po oshoka onda li kolufuko,”ta ti ngaaka. Aavali yaakadhona mbaka oya nyakukwa sho oyana taya kutha ombinga molufuko. 

“Nangame onda pita molufuko sho nda li omugundjuka naamwandje yaakadhona ayehe otaya ende ondjila ndjika. Otwa pumbwa okukaleka po omithigululwakalo dhetu nokulonga aamwetu esimano lyomuthigululwakalo,” osho gumwe gwomaavali a ti ngaaka. 

“Oondjokana dhaanona yetu otadhi teka oshoka inaya pewa omayambeko gaakwampungu okupitila molufuko, nomathimbo gamwe inaya ilongekidhila ondjokana,” ta ti ngaaka. 

Sha ikwatel e la komwi i l ongi gwokoUnivesiti yaBotho, Victoria Lilemba, ngoka a ipyakidhila okuyelekanitha olufuko noCikenge shoka hashi ningwa moZambia, okwa ti aalumentu inaya pitikwa okuya megumbo moka mu na aakadhona. 

“Kashi shi unene ondjokana tayi longwa, ashike unene otaku longwa nkene onkalamwenyo ya nika uukuluntu yi li, kamu na omulumentu ta kongo omukulukahi pethimbo ndyoka,” Lilemba ta ti ngaaka. Pethimbo lyomapekaapeko ge okwa mono kutya aakadhona ashike mboka inaaya gumwa haya kutha ombinga molufuko. 

“Itaya hokanwa, otaya palelwa ashike ondjila yuukuluntu. Momalongekidho moka, ohaya ilongo mo oshindji,” Lilemba ta ti ngaaka. 


2023-07-04  Max Heinrich

Share on social media