Omutoolinghundana mukulu, omulongifikola keifano, omukondjeli manguluko, nokwali kansela kwa li melelo lodoolopa yaNgwediva, Johnny ya-Kanandjembo a shiivifika nawa Aantu yaaNehale okwa xulifa.
Otaku hokololwa Kanandjembo a xulifa onghela efimbo longula moshipangelo shepangelo shaShakati konima yoku kondja noudu wokaangela.
Kanandjembo okwa dalelwe momudo 27-07- 1944, momukunda Onayena moshitukulwa shaShikoto, nokwaxulifa mepipi lomido 77.
Omunapolitika nomukondjeli manguloko
Momudo 1964 omo a tameka oku waimina ongudu yoSwapo, omo a kala nokulonga pamwe naAndimba Toivo Ya Toivo ou ali hamushanga wongudu yoSwapo pefimbo olo. Kanandjembo okwa kala nokulonga onga omuxwameki woSwapo womonanguwi moshitulwa shaShikoto, omo a kala ta pewa omadeulo kuToivo Ya Toivo.
Momudo wo1974 okwa fiya po oshilongo nokwa ka twikila ekondjelomanguluko kondje. Tete a fikila moAngola fiyo tai moZambia. Momudo omo a pewa omadeulo opakwaita mokamba yoShaatotwa i li moZambia. YaKanandjembo oye omutoolinghundana wotete moRadio yoSwapo yedina Voice of Namibia oyo a tameka oku tuma omawi momhepo noku kala ta xwaxwameke oshilonga shekondjelomanguluko oku dja mo1982 moLuanda, oye a li wotete okulongela oRadio oyo. Konima momudo 1989 okwa ka kala ta longele keengamba daNamibia naAngola ta tumu omawi momhepo melaka loshiwambo.
Momudo 2008 Kanandjembo okwa ya melelo lodoolopa yaNgwediva, omo a kala umwe womeekansaela, oule weedula mbali.
Omulongifikola
YaKanandjembo okwe li hongela oulongifikola mOngwediva, va fikola pamwe nooHafeni Hatutale ou paife eli omukwatakanifi wongudu yoSwapo moshitukulwa shaHangwena.
Hatutale ota hokolola ta ti okwa sha keneka Kanandjembo momudo 1963 kofikola youlongifikola mOngwediva, omo va kala veli mongudu imwe. Ta ti Kanandjembo ova panga oukaume muwa pefimbo veli kofikola.
“Kanandjembo oye kwa li ha pukulula nge moilongwa yange ngeenge handi nyengwa shaashi yee okwa li eudite ko unene, onghee hano onda ka nifa kaume kange ko shili, omukulu wange, omupukululi wange,” Hatutale ta ti. Okwa tameka oku longa ofikola tete kOnayena momudo 1964 fiyo omo 1974 eshi a ya kombada
Aantu yaNehale ngaashi a li a shivika nawa, okwali e na eenghatu needjapo domaifano ayooloka ngaashi ondjapo yotete youlongifikola omo eli longela oku longa eendodo dopedu momudo 1964 Mongwediva College, odjapo youtoolinghundana yo ku tuma omawi momhepo koRadio e i mona koshipupudilo shopombada shaZambia Institute of Mass Comunication moLusaka nodjapo yoshilongwa sOshiingilisa, mokayi kadikwao dimwe.
Moutoolinghundana
Omudo wo1989 okwa lukila meni loshilongo opo a kufe ombinga momahoololo otete. Konima yomahoololo momafiku 21 Malitsa okwa tameke okukala ta tumu omawi momhepo eli melaka lOshiwambo oku pitila moRadio SWABC (paife NBC) moWindhoek. Helen Shiimbi oo ali nale omukulunhu woNBC Oshiwambo Radio oyo paife tai ifanwa Kati FM, nokuli yoo naye omukondjelimanguluko otahokolola nakaufya Kanandjembo ta ti pefimbo a shakeneka Kanandjembo okwa kala alushe omuyandji mayelele waye. Shiimbi okwa ti nakufya okwa li omunambili, ha longo noudinini, yee oku hole oku longa oilonga yaye pefimbo.
“Ame eshi nda kala koRadio yoNBC kanandjembo oye a kala ha penge omayele ngeenge handi nyengwa kusha, onghee ame onda kala nda tala ko Kanandjembo ongaa omukulu wange shaashi okwa kala alushe oye ta pukululange ndi longe oilonga iwa. Okwa kala alushe e na oshisho, ta pula nge onda lya sha ngoo, yee ngeenge efiku olo oku na oshikulya oha pe ovanhu aveshe koilonga, onghee Kanandjembo ina kala e na okatongo shaashi okwa li e hole ovanhu aveshe,” Shiimbi ta ti.
Shiimbi okwa hokolola ta ti Kanandjembo omukondjeli manguluko wo shili shaashi okwa lwila emanguluko loshilongo shaNamibia.
Pele Mwatunga naye oku li omunailonga pamwe Kanandjembo ou va kala tava longo pamwe naye koRadio yoNBC notahokolola ta ti nakufya pefimbo ta longele oRadio yNBC okwa eta po omalunduluko mahapu ngaashi oku tuma omawi momhepo e na ongushu, oku shanga eenghundana diwa nokwa li alushe hadi leshwa pefimbo, onghee hano Mwatunga ota ti osha kala alushe ehafo oku longa pamwe naKanandjembo shaashi okwa kala omulmenhu omunambili.
Okwali omutekuli muwa
Ondenge yanakufya Kanandjembo, Paulina Nghipandwa-Kanandjembo ota hokolola kutya nakufya John oye a li oshiveli shavo. Nghipandwa ota ti Kananjdembo okwa li “omunambili, e na elandulafano, omutili Kalunga, yee ke na okatongo.”
“Naame okwa li ndaya kombada pamwe nomukulu wange. Eshi twa kala naye moAngola okwa kala ta tonatelenge efimbo keshe,” Nghipandwa ta ti.
Okwa ti ovakulila pamwe meumbo limwe, omo vaputuka ohava longo oilonga aishe yoshiwambo ngaashi okutwa oilya, okulima, nokulifa.
Nghipandwa okwa ti Kanandjembo ka kwa li e hole ondjala, hano alushe ngeenge va ti ta di koufita oha etelele alushe oshivelelwa ngaashi eenghuti ile oifitukuti ei ya kala hai lilwa kovanhu nale.vOkwa ti Kanandjembo okwa kala e hole oku shanga omambo, okwiimba, nokupukululafana nosho yo okuxunga ovanhu omwenyo. Onghee okwa ti omukulu waye okwa fiya po omwaka wa kula mepata lavo. Kanandjembo okwa fiya po omukulukandi waye Monica Kanandjembo, ounona vatatu omulumenhu umwe, novakainhu vavali.
Okwa li va dalwa veli vaheyali, vatatu paife ovaxulifa omanga vane ove li momwenyo. Omalongikido epako laKanandjembo ku li metifa, nefiku loshiviloxupulifo otali ka shiivifwa nale.