OTJIWARONGO-Ovanamibia no zondekurona zo ruya veze ma zeso o ku katyenda ko mu rungu o ku yandera ovarumendu no va kazendu mba yata ozo ndambo o zo ngoto nu mba puguha o minyo vya vyo ko ngutukiro yo porotika yehi mo tjirwa tjo ngutukiro. 

Operesidenda Hage Geibgoba wa ningire nao Omandaha po ma zemburukiro wo 2019 we Yuva ro zo Mbanga¿e mo Tjiwarongo mo Rukondwa rwa Tjozondjupa.  Eyuva ro zo Mbangane ri ze mburukwa ombura aihe o ku zemburuka ovito peke peke vyo tji rwa tjongutukiro o kuutira ko vita vya Hamakari ku no vahuure v ova Ndoitji na vyarwe tjingevyo kuno huurire yEhi rOvandoitji nganduu tji ma viye ku haka mo tjirwa tjo ngutukiro kuno ohoromende yo tjivara tjo mbangu ya South Africa. Mo ma kuruhungi wo tji rwa tjo ngutukiro ya Namibia ovirwa vyari mo zombura peke peke o kuu tira ko mbiririro yo huurire yEhi rOvandoitji oyo ndja ho ngorerwa po iyovakuru tjimuna oo Samuel, Maharero, Manasse Tjiseseta, Kahimemua Nguvauva, Hosea KuÞako, Nehale lya Mpingana, Hemdrik Witbooi no va kwao varwe. Otjirwa ihi tji tjiukwa otjo tjirwa tjombiririro yok o murungu. Kutjo o kwee ku kongorera otjirwa tji tjee kutjiukwa otjo tjirwa tjo ngutukiro tja kandinondi ape otjo tji tjautira mo zo mbura inda ndu ma zeutire mo zo 1950 mo ma yandero mu muna ondjembo yOruvanda ndji tjiukwa wina otjo ndjembo ya Snymana, poo Oivta Vyomawe poo vya Katemune, okwiisira ku Elifas Katemune TjingaeÞe, otja umwe ohorooz ya ndjembo yo 1959 puna ova kwao varwe tjimuna John Garvey Muundjua, Onongo Zedekia Ngavirue. 

Tjiyari 26 ku Katjose mo 1923 o ma tupa wo Mbara Otjitambi Samuel Maharero otji ya pakwa mOkahandja puna oo ihe Maharero na Tjamuaha. Tjingetjo tjiyari 26 ku Katjose mo 1966 orupa rwovita rwo Swapo, indui o People’s Liberation Army of Namibia, ousuoi o PLAN, otji rwa umbasana no rupa rovita rwo horomende yo mbangu yo tjivara ya South Africa po Omugulugwombashe mo Rukondwa rwa Musati. Geingoba wa handjaurire kutja Eyuva ro zo Mbanga¿e  ka yuva ro ku zemburuka ozo mbangane porwe, nu ngwari wina ro ku kukuna otjimbi no tjivepo mo zo nÿekurona nÿu ma ze yende mehi kutja ze tunge ehi epaturuke ku avehe, ro ruwano no mbwiro. 

Ko mu rungu Geingoba wa tjere eyuva indi ri ya ndjera ovandu avehe mehi o ku teze no nu ze mburuka ovita o ma rumba no va tena mu vaÞa tjimuna imbi vya Hornkranz, Ohamakari, Namutoni, Lishora na I  mbi wina mbya kara po Kamenga. “Wina tu ze mburuka ovandu mba pandjara ominyo vyao po vi Þukaungura vyo Ruvanda, otukwi tu tukotora ombosiro yato two mbosiro ondenga two zo hanga za Omugulugwobashe, nganduu ko ma pimbasaneno wo miriro po Shatotwa, nganduu kotuuro two vanantje vetu ovakazona no vanatje po cassinga, ombimbi yondaarero yovita vya Cuito Cuanavale no mazepero omaseinina ya Ondeshifilwa,”eye watjere. Waraisire kutja ovita avihe imbi ombya yeta ongutukiro nai ndjiri mehi, ndjiri ondjo ozodekurona za kandinondi ndji ma irire onÿeu okusuta. Munao omunane wa Namibia ingwi otja raisiro tjiri komutima kutja imba mbahupa omawiriro inga va tjinda omutwaro imbwi kutja o Namibia ririre ekute ne nauyara. Mo mwinyo tjingewo wa ningirire ovandu va Namibia o ku kayenda ko murungu no kuhina oku porera o ku zemburuka Eyuva ro zo Mbanga¿e  o ku yozika ozo mbangane ozo suverwa nÿawa ama ve pukata ohange, ombwaneno, ouhaera no ku zirira kwimbi mbya tuwa mo mamake wawo.

Operesidenda wina ya tokere otjiwana o ku kamburasana pomake no ku rwisa o u kaiya, etiku, eraka e hazendu ro nyengo, o u muhoko hoko no mbangu no ku rambera o ndando yo mbwiro mo ku yandja ondjeverero indehi oro Ovanamibia ndiveisanana no ku tjiwa kutja ondiri onganda yayo aiyerike ndjive nayo. (Nampa/no mu tjange wo New Era).