KATIMA MULILO – Mubusisi wa sikiliti sa Zambei Lawrence Sampofu ususuelize bayahi basikiliti kuitinga fa lipiho za simubuso, ni kusebeza mabapa ni babeleki bamakete, sikiliti ha sinze simangana ni kuzuha kwa butuku bwa malaria.
Hana abulela kanako ya kutabela lizazi la makete la lifasi Lamubulo mwa Katima Mulilo, nabulezi hala butokwa bwa swalisano ya sicaba hakuna ni butata.
Mwa liviki zetalu zefelile kapa kufita, lutalimani ni kuzuha kwa butuku bwa malaria. Kamukwaocwalo, luswanela kubeleka hamoho. Luswanela kuya kwa lipatela,” nekubulezi Sampofu. Nafile mamela kwa sicaba kutokomela kusa pumiwa, sihulu kubao ba ipiza kuli ki ba alafi ili bana bizize “bapolofita ba buhata,” ba ba sweli kupuma sicaba.
“Lufilwe mamela ki baeteleli ba likeleke kuli lutokomele bapolofita ba buhata – ba ba taha kuto puma batu,” nafile mamela.
“Katengo ka babuleli ba linzwi la Mulimu nekatile kwa ofesi yaka viki yefelile kuto lu lemusa za kuyanduluka kwa likeleke ze cwalo,” nekubulezi mubusisi. Sikiliti sa Zambezi simwa singanyenganye sa kuzuha kwa butuku bwa malaria, mi babeleki ba makete banze bafa lipiho zebilaeza kukala mafelo añohola 2024. Muzamaisi wa likolo la makete mwa sikiliti sa Zambezi Woito Kapumburu naize lipiho zekulubelwa kuba za malaria seli pahami kutaha fa 37 700, mi ze 11 168 neli bihilwe mwahala 9 ni 30 Liatamanyi 2025.
“Mayemo abilaeza. Lubihile ba 423 bane balobalizwe mwa sipatela mi balobañwi seba timezi kutisa cwale,” nabulezi. Naize 98.6% yababa yambula butuku bapila mwa sikiliti sa Zambezi.
Nihaike pesenti ya mafu isiala fafasi fa 0.07%, kuankufa kwa kuyambukela kwa butuku kuimeza lipatela. Lipiho zefitelela 34 900 halibihilwe mwa silimo sa 2025 feela, tokwalo yakueza sesiñwi kapilipili izwelapili kuhula. Kapumburu nanitifalize kuli Liluko la makete mwa Zambezi neli lemusize katengo ka sikiliti sa Zambezi hala kuzuha kwa butuku la 2 Lungu. Naize swalisano mwahala babeleki ba makete, baeteleli ba sizo ni likeleke ki ya butokwa. Lususueza sicaba kusepa babeleki ba makete, nikubona kuli basebelisa lipatela zeli bukaufi.
Malaria ya sabisa, kono ya kona kutibelwa ni ku alafiwa,” nekuhatelezi Sampofu.