ǀAeǁgams
“ǀGui dana !aromas om-e ǁamas !aroma ra dīhe ǂganamsens ra marisâuǂgaes tawa ǂharahes ge, ǁnā khoe-i ǁkhâkorobe mātare-oas marisa sī!nâ tide amagasa,” tis ge Magda Talbots, !Hū!nāsi ǁAmaxūs Danas FNB Namibias disa ge mî.
ǁÎs ge ǀaro tsî noxopa ge mî, ǂguro !nās ase om-e ǁamas a kai !harosa tsîts ǁnā khorebats nî ūs kara o mariǀkhuwi ǁgâu-i tawa nî ǀkhuwisa. “Satsa nē ǀkhuwis ǂganamsens !nâ nî hui îts nē ǂganamsens xa ībahe ǁkhā aibets nî ǂan tsî ǁnâu!ā !khaisa marisâuǂgaes taren ai ra kōsa sats marisihuiba a !khō!oa ǁkhās ai!â. ”Nausan xūna hâ ǁîna sîsenū tsîts nî ǂanna mâtikō marisats a ǀkhuwihe ǁkhās dina, xawen ge ǁnān hoana ǀhaes ase ǀgui ī. Marisâuǂgaes ge ǀuni maris hîats sa oms !aroma a hō ǁkhāsa mîǁguis !aroma sats mâtikō marisa ǁkhâkorobe ra !khō!oas tsî !gau ra maris māǂuitoas khao!gâs hâna ra sîsenū sa mātare-oas ǁkhāsib !nâ hâ marisa ǀkhuwi tsis !aroma.
ǂGuro !âb marisâuǂgaes nî kōb ge a sa hōǂgā. ǀNî khoen ge mîǁguisa marisa ǁkhâkorobe ra !khō!oa nausas !khō!oamarisa sats ra dī sîsenna xu a !kharaga ǁkhā hîa. Aiǁgause-i ge ǀnî khoe-e komisens ai ra mātarehe tsîs ge ǁnāsa ǁkhâkorobe a !kharaga ǁkhā tamas ga io ǁawosasib ǁkhâkorobes nî ǂgâxas disa ūhâ tama hâ.
“ǁKhâkorobe hōǂgā maris ge hāǀaro ra maridi aiǁgause sîsens ǁaeba !kharu hâsets ra sîsen ǁaegu maris, hāǀaro ra !gâi!gân asets ra !khō!oa maris tsî kurikorobe ra hā bones di maris hâna !khōǂgā ǁkhā. Hōǂgāmaris khao!gâs ge marisâuǂgaesa sats ūhâ māǂuidi ǁga nî kō nēn tsîn ǁkhâkorobe sa oms marisa mātare-oas xōkhā nî mātarehe amaga,” tis ge Talbotsa ge mî.
ǁNāpan ge !nona !kharaga māǂui!nôana hâ ǁîn sa ǂganamsens !nâ nî !khōǂgāhena: surudeb, aiǁgause audo mātares, kredit kard mātares, ts.ǁn. Tsēsa-xu-tsēs ǁga ûis mātaredi aiǁgause ǁgam-i tsî !nânǀgaib, !narixūn, ǂûs, saran, ǁgau!nâs, ǀae!khōdi tsî ǁnāti. Hāǀaro rasets ūhân xawe kaise ǁgariǁgarisa taman aiǁgause, DSTVs hân hoan ais mâtikō marisa sa hōǂgāsa xu ra ǂoas hân hoan ge !gôab !nâ ra ūhe xūna. Nēnas marisâuǂgaesa ra ôa!nâbas ge satsa huis ase ra dīhe, sī!nâ ǁkhāts a marisa sa oms !aroma hōs !aroma.
Talbots ǀunis ai ra ǀawemā !khais ge sa hōǂgās nî mā-am tsî tama i sats ra ǂhâba omsa ǁamasa, o ǁaeba māsen tsî marisa ǂnûiǂui tsî ǀkhamasa ǂnûi!gaomarisa mā tamas ka io sats nēsi hâ!nâ ǁkhāsib !nâ hâ oms ǀguisa ǁamabasen.