Okahaos
!Nubusib ǀaedī-aon tsî ǀae-aon hâ!khan dib tsî īǁoasa mâsib ǁnā ǀaeǁgâub omgu tawa hâb ge ge !aroma nē kurib !nân ge 11 ǀae!khō-aon tsî ǀgui ǀaedī-ao-i tsîna ǁîn di sîsenǀûde a māǂgāsa.
Nē !huri!hurisa mâsibab ge Omusati ǀKharib ǂHanusi Mûǂamaob, Erginus Endjalaba, ǁîb di saridi ǀgūǁaeb ge ūhâ idi !nâ ge ǂanǂanhe. Endjalab ge Okahao ǀKharisi ǀaeǁgâub, Okahaos hîa Omusati ǀKharib !nâ ǂnôas diba aitsamab nî ǁnāpa ra !nurihe ǂgui!nâgu ǂkhîo!nâsigu tsî ǀaeǁgâub di khao-oa ra mâsiba ǂansa hōbasens !aroma ge sari hâ i. Okahao ǀaeǁgâub ǀAwemā ra !Nans di ǁanis, Dr Mary Namundjebos ra mîsa !oan ge nē kurib !nâ ge a sîsenǀû ǀae!khō-aon tsî ǀaedī-ao-i tsîna sao ra mâsiga ǁîn di sîsenǀûs !aromase ge ǁgauǂui: ǂuruo!nâ sîsen ǂnamipeb tsî mâsigu, !nubusib !amku hâ!khain dib, kaise īǁoasa mâsib ǀaeǁgâub hâ!nâb hâna noxopa hâ ǂgui !gomsin xōǀkhā. ǁÎn di sîsenǀûdi ge nē ǀaeǁgâuba kaise ǀgaisa tsî ǁkhōǁkhōsa !nubusib sîsenaon dib !nâ ge ǁnāxū.
!Nubusib ǀae!khō!nâs !nā-omdi dib xa ra !aromahesen ge ǀgam ǀaedī-aona ǀgui ǂkhari !nā-omrosa ra sîsenū ǀae-aon ǀkha ǁgamǁarede ūhâs !aroma, tsîs ge nēsa ǀae-aon di khoesi ǂhanub ǀaen âna sâusase ūhâs disa !ûǂam hoa ǀgam ǀae-aon !aroma-i ǀgui ǂnûi!khuni-ao-e ra hâ ǀgui ǁaeb ais a xui-ao. “Kaise ǁkhāti īǁoasa tsî ǂhanu tama !khais ge ǀgui ǀaedī-ao-i ǀgui-i ǁō hâ sorodi ai ra dīhe ôa!nâdi !ereamsa nēti ī kai ǀaeǁgâub hîa ǁkhâb !nâ 14sa xu 25 sorode ra ūhâs disa nî ūhâsa,” tis ge Dr Namundjebosa gere mî. !Nubusib berodi dib ge nē ǀaeǁgâub di !gâi!gâi!nâs sîsenna ge māhe hâ i omaob ge a !haehes khao!gâ îbe ge ǁgaiǂnû. ǁNāpas ge N$27 miljunsa nē !gâi!gâi!nâdi !aroma a ǂnûiǂuisa, xaweb ge sîsenna ge mā nē omaob ge ǁnāpab ǂgaoǀkhādi !oagu sîsenna dī tamas di ǀhapiǂnûiǀkhādi ai a !haehes khao!gâ.
!Gao!gaoxūn hîa mâ ǀaeǁgâub hoab tawa nî hâse i xawe a ǀkhain xa ra !aromahesen ge ǀae-aona 17 kilometerga !nūse ǁgoe Indira Gandhi Kliniks ǁga ra !nari-ūhe, aiǁgause X-rayna !khōhes !aroma.
ǀKharisi Mûǂamaob ge aitsamab ge nē mâsiba ǁîb ǀkha a ǂans khao!gâ ǀaeǁgâub di ǂgaeǂguisa ǀgaisase gere gowaǀî ǁîn ǂkhariro xūn aitsaman a kō!gâ ǁkhān tsîna ra ǁnā!gâ !khaisa. Aiǁgauses ge ǀgui om!nâpe stofs ǀguisa hâ, 70 ǀae-aon di ǂûde ra aiǂhomi-aihese. ǀKharisi Mûǂamaob ge ǀAeǁgâub di ǂgaeǂguis tsî Omusatis ǀKharisi ǀAwemā!nans ǀkha ǂnûsa ge ǂgai nē mâsiga kaise !naua!noexa orede nî ôabase. Okahao ǀKharisi ǀaeǁgâub ge 1984 ge ǂnuwihe.