ǀAEǁGAMS – Omkurus !nâ da ǀorose ǁnaeti hâ īsib, aoresib ǀguiba ǁnāpa ǂans dib ge ra ǀkhara !nāsa tarekhoedi nē ǂharugub !nâ ǀgaisase ra ǁhao amaga, ǁîdi ti ra ǁkhore o tama i tsî xawedi ga sîsen tsî omaride a ǂûmas di ǁgaris !naka.
Omkurus saragu tsî !norasasib !oagu ǂhomisase di ra mûsense di ge ǁîde aore khoega xu ǀgorasa ǀnîǁae īǁkhā tama ra ī, ǁîn hoatsama ǀgui sîsenga ra dī amaga. Tarekhoedi ge aoregu khami supuse ra mûsense ǁîdi sîsenga ra dīǀoaǀoa.
New Erab di ǂhôare-ao-i ge ǂoago wekheb Donertaxtsēs ai ǀasa kliniks di omhes ǀkha a ǀhawe sîsenaona ge sari hâ i, Tauno Hatuiikulipib tsî Omuvapu !gankha di ǁhôas tawa. !Gom a !khais ge ǀgorasa !haese nî dīǁkhāse isa, hoan ra ǀguitikō ǀnōb ai !gom sîsenga dī xui-ao, aiǁgause kraiwade ǂhās, omūǂgoaba habas, āga khaos, ts.ǁn. ǀGūseba xu ǀguits ge !norasase aoregu tsî taredi ǁaegu ǀgorasa a dī ǁkhā. “Mâpa ta sîsene nî hō, !gubu-am ta ra !khai-i hoa-i ga sîsen-i ǀkhai di ǀgui a !ereamo? Nēs xōǀkhān ge ǀnîna kaixoamûdi !nâ ‘sîsen-i ǀkhai’ ti ra ǂaomâi,” tis ge 29 kurixa Martha Iipinges hîa Omusati ǀKharib !nâ ǂnôa Otamanzi !garo!āsa xu !hui hâsa gere mî. Iipinges gere mîs ge, ǁîs di ǀgôasi ǁkhoreb ǁgau!nâ-ao kaisis ai ge hâ isa, xawes ge nēsa ǁhawose ǀgui ge hâǀgara tsîs ge nēsisa ǀgam ǀgôara âsas mâti nî ǂûmas ai ǀgui ǂâisa ǂnûi tsî nē !gari sîsenni !nâ ge aoǂgāsen. ǁÎs ge nēpa xus ra hō !khō!oamarisa xu ǀnîsa ra sâu komputer ǁkhāǁkhākhâide ǁhao!nâs !aroma. Amukwayas, 41 kurixas ge ra mî, ǁîs di soros ge a ǁnaetisa “!gari” sîsenga dīsa tsîs soros âsa sîsenni khao!gâs ga ǁgâus tawa a oasīs tsîna tsausa tama hâsa tsîs ǁgâus sîsengu tsîna noxopa a dīǀoaǀoa ǁkhāsa.
“ǀGuis khami ī !gomsi-i tsîn ge a ǀkhai omkurus sîsenga dīs ǀkha tsî sise ge amase a ǂkhî,” tis ge Amukwayas hîa Omusati ǀKharib di Ongozi !garo!āsa xu !hui hâsa gere mî. ǁÎs ge gere mî, aosab ǀguis khami ī !gomsi-i tsîna ǁîs sîsenni ǀkha ūhâ tama hâ tsî ǁîsa ǂkhâ!nâs ǀguisa ra māsa. “Hoatsama da ge !garise nî sîsen î da sada !hūb di sâuǁkhāsib omkhâis ǀkha hui,” tis ge ge ǀamǀam. Rauna Kawayas, 28 kurixas ge Xrat 10sa ge ǂnû!gau tsî nēs xa !aromahe hâse sîsen-e hōǁoa tsî nē ǂharugub ǀguib xa ge !gaubahe.” Sîsenots kara, ots noxopa satsa nî ǁhûi mâ sîsen-i ǀgui-ets ra dī ǂgao !khaisa xū-i ge a ǀkhai,” tis ge ge mî. ǁÎs ge nē omkurus ǂharuguba xu ǂgui xūna ǁkhāǁkhāsen tsî ǁîs a dana!khaisa, ǁîsa aitsama anasen tsî ra ǂûmasen.