Albertina Nakale
Windhoek-Kuyamba litapi kone kukwalilwe mwa kweli ya Ñulule ñohola mwa sikiliti sa Zambezi ili kubona kuli litapi zababalelwa nekukwaluzwi Labune la 1 Liatamani. Litapi libonahala kuli selifela mwa Zambezi bakeñisa kuli liyambiwa hahulu kimazwahule. Kufukuzeha kwalitapi kuse kusiile balekisi balitapi ili babayo lekanga kwabayambi nikuyolekisa kwamusika mwa Katima Mulilo basina sepo. Balekisi babañwi balitapi sebakalile kunolekanga litapi kumukuwa yautile litapi mwa Zambia, ili taba yesetisize kuli litapi litule hahulu mwasikiliti.
Nako yakuzwa Njimwana kuisa Yowa ingiwa kimuuso kuba yona yelizwala litapi kacwalo kakubata kutibela kufela kwazona lilumelelwa kuli lizwale. Liluko lelibona zabundui nelinitifalize mwakweli ya Ñulule kuli litapi nelikwalilwe kuzwa la 1 Ñulule kuisa la 1 Liatamani.
Hanabulela niba New Era Lamubulo Mubusisi wasikiliti sa Zambezi Lawrence Sampofu naize litapi lika kwalulwa ili kuli sicaba sesipilela hahulu fakuyamba mwa sikiliti siipilise. “Kukwaliwa kwalitapi kikuzwa la 1 Ñulule kuisa la 28 Yowa. La 1 Liatamani zakwalulwa, mi batu bakala kuyamba nikulekisa,” nabulezi.
Nihakulicwalo kulwalulwa kwalitapi hakuna kuikolwa hande, sihulu linaha zeli mabapa za DRC ni Zambia, kakuli lisa la Lyambezi ili lelisepilwe hahulu kwalitapi liomile. “Lisa la Lyambezi lifelile. Liomile, hakuna mezi mwateñi. Hakuna litapi. Kanako yacwale batu basweli kulima mwateñi. Bakeñisa kuli muunda seuli fakaufi kalitohonolo mezi akakena mwateñi, nikukutisa litapi,” nekubulezi Sampofu. Sampofu nakupile mandui kuli balatelele mulao nikuli bafumane mañolo abalumelela kuyamba. Nafile mamela kuli baba salateleli mulao bakazekiswa. Liluko la Bundui nelibulezi kuli litalimananga nimatata akuli litapi halikwalilwe kwalineku la Zambia bazwelapili kuyamba. Liluko nelibulezi kuli taba yeo itiswa kikuli mapokola banaha Zambia habazamai kwamukulo wanuka, kacwalo mapokola ba Namibia habanze bali kwamukulo babona banaha Zambia inge bayamba mi hakuna sebakona kueza.
Sampofu naize Liluko la Bundui nelisweli tunyandi totuñata twa mandui bane bayamba isi kamulao mi netusinyizwe. “Tunyandi totumwi netucisizwe totuñwi tusaliteñi kwa maofesi abona zabundui mwa Katima Mulilo, batu nebasikatamiwa nebafilwe feela limamela,” nabulezi. Nakupile sicaba kuli balatelele milao nikufumana mañolo abundui kwabayemeli balilalanda. Sibuabui wa Liluko la Bundui De Wet Siluka nakile akupa bayahi ba Zambezi kuli bano amuhela kukwaliwa kwalitapi, kakuli kakueza cwalo kibunde kwalineku labona kakuli litapi halise likwaluzwi bakakona kuliswala kabuñata.