KATIMA MULILO – Mapokola mwa sikiliti sa Zambezi ba patehile kukuyula litekisano za zekola, kamukwa o cwalo batamile babalalu bao ba akalezwa kuitenga mwa litekisano za matokwani.
Mwa busihu bulibuǹwi mapokola mwa sikiliti sa Zambezi ba tamile babane bao ba akalezwa kuiponda mwa kulekisa matokwani isi kamulao, pisinisi yeo i fumaneha kuba ni ǹambekelo ye pahami ahulu. Biki yefelile mapokola ba konile kuswala matokwani a buima bobukuma fasikala sa 1.710 kg ku tichele wa sikolo sa Maroma sa Kizito mabapa ni Katima Mulilo, ao fa misika ya falikululu a kona kulekiswa fa mashelenyi a fita fa N$ 5 130 . Caciuos Chaka Muchaka wa lilimo ze mashumi a mane (40), tichele fa sikolo sesipahami sa Kizito (Kizito Secondary School) na tamilwe ni yo u akalezwa kuli ki bamikwa yeswana, Simwanza Armstrong Milinga wa lilimo ze 46, mi neba isizwe fa pata a khuta ya muatuli la Mubulo ka milatu ya kufumaneha ni kuiponda mwa litekisano za lika zehanisizwe zekola. Ka kulatelela lipiho zenefumanwi, mapokola ba londota zona lifosi zepeli zeo nako yebakala kututeka masaka a matokwani kuisa kwa ndu ya Muchaka mwahala sikolo kwa kukala kubakanya mwa tuǹata-ǹata twa kulekisa kulekulula.
Kakuya ka sibuwabuwi wa sipokola sa sikiliti, Sergeant Kisco Sitali u ize nihaike kuli batikitibi habasika ziba ya lekiseza batu bababeli bao kono kwa zibahala fokusweu kuli ba ipondile mwa matokwani kono mapokola nenze babalisa kulatelela mitala ya bona ki kamo kutile kuli batamiwe biki yefelile la bune. “Ne bana ni mikotana yemituna ya matokwani yeo netutekezwi kwa ndu ya Muchaka kwa sikolo kwa kuyobeya mwa tuǹata-ǹata. Mapokola baba latelela mi bayo bafumana basweli kubanja-banja mwa tuǹata-ǹata twa kulekisa mi seba tamiwa. Haluna zibo yayo ya bafa ona kono nto yezibahala ki kuli matokwani azwi mwahali a naha,”kwa talusa Sitali. Kakuya ka Sitali, Muchaka ki sibangoki sesikutela mwa bufosi bobuswana, na filwe mulatu wa N$5000.00 silimo sesifelile mwa foso yeswana. Ka taba yakuli ki tichele ki taba yesasupezi mutala omunde kwa bana basikolo ba hae. “Na swanela kufa mutala omunde kwa baituti bahae. Kaniti ki maswabisisa. U supeza mikwa yemaswe kwa baituti bahae, nikolwa kuli ni baituti bahae ni bona ki baleki bahae. Ba babeli bao nebaisizwe fa pata a muatuli la Bufaifi, taba yabona neishimbululezwi kwa pata ili la mabani. Yomumwi ni yomumwi kubona u lifile mashelenyi a likana mianda yemibeli (N$200) a kuyemela muzeko wa bona kwa nde a tolongo, ni taba ya bona i shimbululezwi kwa pata kala 26 Mbuwana kuli bayokona kuikalabela. Isali mwa taba yeswana bayahi bababeli ba naha Zambia neba tamilwe mwa zazi leliswana ni kulimbetekwa milatu ya kufumaneha ni kuzamaisa matokwani.
Ne bazibahalile ka Nyambe Nyambe, wa lilimo ze 30 za kupepwa ni Sitali Njahi Sylvester wa lilimo ze 49 za kupepwa. Ne ba tamezwi kwa Malindi, libima ze 80 km Upa wa Katima Mulilo banze ba fumanehile inze balika ku tuteka matokwani kulibisa kwa Katima Mulilo a bwima bobufita fa 5.55 kg, ka mali a fita fa N$17000.00 haiba inge a lekiswa fa misika ya makululu kwa baleki babona mwa Katima Mulilo. Bupaki bobufumanwi kwa sipokola butalusa kuli Nyambe Nyambe, yena muǹa taba kasibili na shatuzi kwai ya matokwani a maǹataǹata kukenya mwa Namibia isi ka mulao ni kukutela kwa Zambia mwa nako yeswana. Cwale a yokwenuha kukena ka mulao kwa museto wa Wenela inze a sindeketilwe ki Sitali. Bubeli bwabona baliba kwa Malindi ko libyana zabona nelibeyilwe teni ko neliswanelwa kuiswa kwa Katima Mulilo, kono litohonolo nelisiyo kubona nako yeo mapokola a bapunyehela libyana zabona zeo.
Neba isizwe pili a a khuta, kafoo Nyambe muǹa taba kasibili u izo amuhela mulatu wa lilimo ze ketalizoho mwa tolongo kusina kuikatulela kulifa mali. Muhabo yena naizo tapiswa mwa taba bakeǹi sa kutokwa bupaki sakata bobu-mulambalamba mwa kezahalo yeo. Nomsa Sibanda kiyeneli muatuli mwa taba yeo mi Jatiel Mudamburi kiyeneli muzekisi wa muuso.