Opuwo–Konyara nokilo 40 komuzogo gwaOpuwo kwakara ko uhwi wokungawopeka, meparu lyomunmtu, pampo moomu tupu twavadiva vaHimba vantu ava vaninkiliramo unene vana kara ngesi asi awo simpe konyima neparu, nye nampili ngoso awo kwadiva akupungura eyi tyavatumbulkira asi yawo ntani awo kuronga uzuni asi ngapi muntu novhura kuparuka. Opo nye tuna kugenda mevango lyawo olyo ava pungura omu nomona vanona kuna kudana nye vakurona awo kuna kurugana yihongagura yawo yerova nayimwe ngoso awo kwatungapo vantu wokupitakana 40.
Morwa evango nye lyakara asi kwakukuta, vatungimo vamwe vadirukira kevango peke oku vana kumona asi kuvhura vakagwane maulisiro goyimuna yawo. George Tjipurua gonomvhura 32, gumwe gadiva kulikida vantu kevango oku ava tura yihongwagura yawo, age kwarugana pevango eli kupitakana nomvhura ntantatu. “Esi kuna kara nye sirugana esi natura unene komutjima ntani kusirugana nononkondo nokuronga vadinguli asi ose ngapi atuparuka, morwa sinke ntani ngapi omu atuyirugana, nokonda asi yinke atutwarere mpo zetu komeho, age yimo ngoso ana kuhuyunga nomukumo. Tjipurua katente asi vantu wovanzi kuna hara kudiva asi ngapi omu ava paruka vaHimba, unene vadinguli wokutunda ponze zosirongo ava ava tundu ure,omu nye ava yayimono ntani kuza nye mohambo, kukanda nongombe ntani kuzamweka yikombo, nonzwi ntani kutara sikorogo soyinhunhwa. “Siruwo simwe, ose kutara unene koyinema yomomvhura, kuvhura kugwana nombunga mbali ndi ntatu ngoso mezuva. Mokukwama elikwamo lyetu, ose kukara noyiviyauka yokulisiga siga, omu amu hamene kuligida asi yinke yina kara momukunda, kugenda tuvatware konondundu- ntani kuvatantera mutji ogu aturuganesa gopampo nayimwe ngoso. Yimo ana kugwedako. Eyi ayikara mulyo unene ntani kwayihara vagolikadi. Unene nye eyi vahara vantu mudwaro ogu avadwara vakadi gompo, omu marutu gawo aga gwava unene eyi avalikwita.
“Ntani vadinguli kwahara asi vadive omu aturugana nonkinda dopa mpo, nayimwe ngoso eyi atuhongo, ntani ose kuhonmga yininke yokulisiga siga kuhonga wato yipo vayidive,’’ ame nina hafa morwa vantu kuna hara kudiva asi ngapi atuparuka ano nose kuhafa unene morwa kuyivatantera nawa nawa. Yimo ana kutanta Tjipurua, ogu akara asi mutoroki hena pevango eli avalikida yompo. Evango eli kwakarapo nongombe, yikombo, yikapa ntani nonhunhwa. Evango eli kwakara monondundu kuligwana pokatji kaOpuwo ntani Epupa Falls pepi nomukuro gwaKunene. Yikorama yetu eyi twaranda, ano yimwe kwayiranda vantu peke, ose kapi atutekura evangio eli ngwendi asi evango lyene lyene ose kulimona ngwendi embo lyendi. Nayinye eyi ayihoroka apa kwakara asi yokuhoroka, ose kuna hara tupu kulikida uzuni,’’ yimo ana kugwedako. Mbunga ezi kuna kugazara kugwedererako yikorama yimwe, nye udigu kuyirugana morwa mparukiso kapi zina wapa. Tjipurua katente asi ‘’ Mokugwedako, ose kuna pumbwa mbatero zondja. Nsene asi ove kuna kurugana kumwe novantu, wahepa kundindira asi koyili eyi navahepa. Makura nayikara asi kapi toyivhuru asi nkenye gumwe agwane eyi ana hara, makura yina kara mulyo asi twahepa kuruygana yoyinzi. Eyi nye avafutu vadinguli ose kuyiligavera nyamwetu. Mokukwama nye ukanguki wovantu avaruana pevango olyo, ngwendi kukora mutwe, nturo ntani ezimo lyokupwaga pwaga,ose oyo kuyihakura pwanyamwetu. “Ose twakara noyitji yomupani, eyi yakara asi yihako yayo kuvhura kuyilya ndi kutura momema makura tonu. Ose hena kuruganesa nondandani do Terminalia tomentosa eyi atutakina ndi kutura momama gomapyu nsene asi kuna kugwana esakisa. Koyili yinbinke eyi atuvhuru kutantera vadinguli vetu, unene ava vahara asi vadive omu atuparuka meparu eli lyokupira evango lyokukarererapo. Konyara vanona wokusika ko 24 kuza kosure zopopepi. Ano wovanona nona awo kuza nye kosure zosipilili ezi Mukaundaka Tjindunda gahara unene kuhuyunga.
“Ame kwakara pevango eli konyara nomvhura ntambali. Ngesi nina kara novanona ntambali, ava vatatu yipo nayavaretera paapa. Eli evango lyewa eli nina kutumbura asi embo, ntani ame nina hafa morwa uzuni nawo kuna kumona mukunda ogu.
Age katente asi eparu kuna kuwapa nye kuvhura liwape unene nsene tugwana nondja. Age kuninka novili nayimwe ngoso arandese. Muhuyungili po goministeli zoukungi nsitwe Romeo Muyunda katente asi evango eli kwalifana ngwendi mavango makwawo kugava mparukiso zetu pampo. Uwa wakarapo pevango nye eli kwakara asi kugava mauwa kovatungimo. Muyunda katente asi sirongo melikwamo lyovadinguli kuna kuwapa nokughwedako koyiwizamo yomosirongo. Mavango ngewendi gompo, gokuwekera yininke yetu yanare kugwedako komalisigo aga asi gava sirongo. Age katente asi eli evango limwe lyokuvhura kugavako mauwa kovadinguli. Ose kuna kuhundira asi mavango gangesi vahepa kugatulisapo garete ekuliko moNamibia.