WINDHOEK- Eyi yina kara asi kuna kuyigendesa kukwama uhaku, uvera woHIV ngesi kuna kuuhakura ngwendi mauvera nagenye.Yipo nye asi vantu vana kara novera owo vana vapulisire nawo kulitjangesa koinsurances nampili vana mugwana asi kuna kara nouvera owo.
Yiruganeso yoyinzi eyi vatura asi yokuvhura kuruganesa monomvhura edi 25, yiyo yaretesapo nye vagwane asi vahepa kuyizuvha asi uvera ngapi una kara mouzuni.
Morwa mukaro nye gokulizuvha ngoso melikwamo lyovatarururli, elizuvho yipo lyakawiza asi twahepa kuvatera vantu ava vana kuparuka nouvera wokambumburu koHIV,yimo ana kutanta Ndokotora Peter Bond, ogu gakara asi gouhaku kokampany zaOld Mutual.
Bond kauyungire mepongo lyesupi kalikarere moNamibia,siruwo santani asi morwa mukaro nye vaturapo mokuvatera vantu vana kara nouvera wangesi, nose yipo tuna mono asi HIV nazo kuna kara ngwendi uvera wosuka, erondo lyohonde morwa nagenye mauvera aga kuna kugakontorora nonomutji nokukeverera eparu lyomuntu.
Yipo nye asi nose twahepa kukara tatuvavatere kupitakana pwanare.
Ngesi Old Mutual nage kuna kukavapanye vakare noinsurance zokuzulilira. Yimo asi kapi tatu vhuru kusikisamo eyi vahara vakastoma vetu,nye twahepa kukondja paapa twavhulira.
Yimo ana kutanta Bond. Kuparuka nokambumbururu koHIV, kuna kara eparu lyedigu ntani ndiro unene. Eyi kuyiretesapo morwa mukaro nye ogu guna kara asi omu vana kuvahakura ntani nonondja edi navhura kulya muntu gwangesi.
Nomvhura murongo dina pitipo, vantu ngavanu nopera nomurongo mbali mezuva eyi ngayitwaredere asi muntu ogo mutenye nagunye kapi tazuvhu nawa.
Ano apa tuna kuuyunga ngesi nayina vantu kuna kunwa pera zimwe mezuva yimo ana kutanta.
Sinka simwe sokugusapo eninkiliro kovantu kuna kara kugava yimaliva ntani nanayinye eyi vaweka noyiwizomo yawo nayinye.
Eyi nayivatera vakeverere vekoro lyawo,ngesefa zawo, ntani yimaliva eyi ava pungura morwa vakalivatere nayo komeho ogo nsene vana kasiga yirugana.
Vantu vana kuparuka nokambumburu ngesi vana kara nononkondo koyimaliva yawo, ngwendi nkenye gumwe ogu gaweka Yuma.
Dogoro ngesi nayinye eyi yina pumbwa asi kuyiruganesa vanakara nouvera kuna kuyigava ntani pwankenye muntu mundinda gwendi. Ngesi mukaro gwangesi guna reta nye malisintasinto kwanayinye.
Vantu ngesi vana vapulisire kuturamo mahundiro vahana kuvapura asi vagave umbangi asi kapi vanakara nouvera wangesi ndi asi kapi vana kara ponomutji.
Eyi kuna kutanta asi vantu vana kara nomukisi goHIV ngesi vana manguruka kuweka nkenye eyi vana hepa ndi kurugana ngesefa pwavene,yipo valirere vene nekoro lyawo ntani ngesefa zawo zahakara asi kapi zina kugenda hena.
Old Mutual ngesi kuna kuvatera nye eparu nalinye,dogoro nomfa ntani urema nomaruha tupu gongandi vana turako.
Ano yimaliva nye eyi vanatura kuna kara N$ 500 000.
Ano yimwe kuna kara tupu nye yina wapa, eyi kuna hamenemo nomfa, urema, uvera wounene ano simpe kuna kumoneka asi uvera vahepa kuumona asi ngapi una kara momuntu ogo. Ngesi kuna kukamoneka asi vantu vana kara nouvera woHIV ngesi kapi navakamona kanyando kokuvaninkiliramo morwa uvera ou vana kara nawo.