Maria Amakali
Windhoek
Khuta yepahami kufeleleza mwanaha ilimbile mulatu wa tolongo ya lilimo zelishumi, yomumwi kubaba supiwa mwamulelo wa kubata kukaula Caprivi kwa Namibia.
Munamuhulu Albius Motto Liseli wa lilimo zakupepwa zemashumi asilela, na atulezwi koto ya lilimo ze mashumi amabeli kono zelishumi kuzona nelikungulezwi kwatuko kamulelo wa kumufa musula wakusa fumaneha ni kamuta mwataba yeswana mwahali alilimo zeketalizoho.
Liseli was foso ya makalelo mwabupilo bwahae, nakile asebeza mwabuzamaisi mwanako ya puso ya bukoba, neli yomumwi wa sikwata sa Sachona mwasikiliti sa Caprivi samulelo wa kubata kukaula Caprivi kwa Namibia kalikezo zabubangoki. Liseli nasina situlo sabuzamaisi kono nafundisizwe kuchaula ni mwakusebeliseza tobolo ni kuba lisole.
Nabalehezi kwa Botswana ni sikwata sa bamashumi aketalizoho ka amane ni alimumwi kafo nebaizopila mwa nkambe ya Dukwe lilimo zepeli. Kasamulaho akutela kwa Namibia mwa 1999 kamulelo wakutobata kuzwelapili kupuma Caprivi kafo buňata bwabatu nebalatehezwi kibupilo bwabona mwa tasezo yenebile teni mwa Sikulu silimo sani. Mwa 2001 hape akena kwa sikwata sesimwi mwa Namibia mwamulelo wa kuzwelapili kubata kupuma Caprivi kono ishee, mulelo neupalile kupetahala kalibaka lakutokwa lilwaniso ni lico.
Ya akalezwa sakutela kwa hae, kono sabizwa hape kuyokena kwa sikwata sesimwi samulelo oswana kubata kukaula Caprivi, kono kabumai a balehela kwa Zambia kufitela atamiwa mwa 2009 nako yanaipihile kabuyena kwasipokola sa naha Namibia. Liseli nali mwatolongo lilimo zebata kulikana zesupile kazepeli, kafo naizo ba mukutazi. “Kalibaka lakuli u chincize bupilo bwahae kakusupeza mutala wa kupila kakozo, kiswanelo kuli afiwe sibaka sakukutela mwasicaba,”kwa talusa muatuli wa mulao wa khuta yepahami kufeleleza mwa naha.