OMUTHIYA – Muzamaisi wakatengo katolopo ya Katima Mulilo, Raphael Liswaniso, ubulela kuli kalulo yabatu babapila basina litokwahalo sakata kiya swalelele. Kalulo yamubu ise ifitile famayemo amatuna, kuli mane batu sebasweli kuiswalela mubu, kamaikuto akuli katengo katolopo kasweli kupalelwa kutatulula litokwahalo zabona. Kono Liswaniso ubulela kuli taba yeo isweli kutalimwa, mi katengo katolopo sekabata kubeya litokwahalo kwamubu wamaino alikana 3000, mi naize mubu wamaino wo, uka imulula baswali bamubu, nibale babaina mwamandu akulifela kubabañwi kakweli. Liswaniso na alabela kwalipuzo za New Era zakuli katengo katolopo nekasiile batu fañandaleza.
Naize batu babalikana 500, kuzwelela mwalikomponi za Macaravani, Mahohoma ni Cow boy nebatutiselizwe kwasibaka sesifumaneha mabapa nikomponi yanaikahela ya Dairy, limita ze 500 kuzwa kwa matotaeti, mi haneli bayahi ba Lwanyanda haba sika tuta, kono Liswaniso naize baka tutiswa nako hainze iya.
“Batu bababulelwa fa, kibaswali bamubu, mi kone lubatutisize nekusina litokwahalo zese babata fa. Katengo katolopo kalemuhile taba yeo, mi litukiso lisweli kuezwa kuli litokwahalo zeo lifiwe kwasicaba, kono kanako yacwale halukoni kutisa lika kaufela kanako iliñwi. Kono nikona kutalusa kuli katengo katolopo nekaisize tanka yamezi yelikana 10 000l kwateni,” nekubulezi Liswaniso. Naize sebakenisize makululu mobabata kuyaha mikwakwa sakata.
Nanyazize baswali bamubu kuli, nebayahile mo katengo katolopo nekalela kukenisa mubu, mi kubateñi kwabona kulyehisa zwelopili. “Kamutala sikwata sene situtisizwe nebayahile fone kulukela kuyahiwa sikolo, kacwalo nelubatutisize kuli zwelopili itahe. Kabunya luka tatulula taba yamubu haiba inge kuba ni swalisano ni sicaba. Kanako yacwale halukoni kuiseza mutu litokwahalo yayahile isi kamulao.
Mi kuekeza fo, ba 160 sebafilwe maino amubu apimwa fa 300 m₂. Zeo halili cwalo muñoli wakatengo kababanca mwakopano ya PDM, Novic Mbeha nabile nimaikuto asili, mi naize hakusina sesi kaezwa kukaba ni mifilifili. “Lu utwisisa kuli nebasweli mubu, kono kuyo basiya mwamushitu mokusina litokwahalo, hakuyo hande, luna nibana balikolo kono limotikala halifiti kwateñi, kakuli hakuna mikwakwa. Nebaswanela kutalima kalulo yeo pili basika tutiseza kwateñi sicaba.
Batu ba nebakenisize sibaka kobalelekilwe, cwale kiñi katengo katolopo haka palelwa kufa lituso zenyinyani kasamulaho akufa mubu wani kubalipisinisi,” nekubulezi Mbeha.