Otjomuise-Omitanda vya Eiseba vya hindi orutuu romutjemo ko tjirata tjo mbazu tjo Uhonapare wa Tjimana mu ma vitjeme nokuti ku ma vitja kwaturwa kwa yanda.
Orutuu indwi ndwa hindirwe ko mbara Turimuro Hoveka omitanda ndu ma vitja wina rwa hindwa kovirata vyarwe vyo mauhonapare wombazu mavitja ovandu veri kamburira omahi yavyo nu tjiva vatura nokuhino usemba. “Tjiva vanana ozokamba ozonene mehi ra kamwaha veya oku ungura ozo farama mehi ra kamwaha. Novandu mberitoporera ozondjombo noku hina oku pitira mo mi rari mbya zikamisiwa otja koveta jEhi retu no yo Land Board (Otjirata Tjehi),”orutuu indwi ma ru rese nao.
Omitanda imbi oo Potji Ndjavera, Rhostav Tjihaviria Mbaeva,
Eliazer Mbaeva na Katurua Ndjarakana kehi yorutu ro mitanda rwa Eiseba mavitja vye pemunu ohepero okuyarisa onyengo ohunga nomauzeu ngahungamasana nawo otjo vature va Eiseba movi¿enge pekepeke, nu tjinene mo tji¿a tjo ma handurisiro wo vandu mo virongo mehi rao ra Eiseb. “Ozombura ape ndano okujenda komurongo nao nÿa kapita, twamuna, numgamba ngunda tumuna ovandu mbehinga no ku yekutura mo Eiseb no ku hina kutjita omaningiriro, oku kambura omahi omanene. Kunao, eÞe otjitwepemunu ko ohepero okupaha okuzuva kutja hapo nu ovirata mbi handurisa ovandu oovi¿e nu tji ma vi handurisa vitara kuye ovandu tjiva kambura omahi omanene nai. Nu hapo veturisa kehi yoveta i¿e nu oveta yo ma handurisiro itjavi ohunga no unene wehi ndimoso kuyandja komuningire. Nokutja wina imbo vandu mbaso kuhandurisiwa moEiseb oovene?”
Munao omitanda imbi otji ma vi ningire kutja kotjirata:
tjitare kutja ovandu mbu mua handurisa mehi oove¿e, nu mberiturira otja kokuvanga kwao oove¿e?
Nu tjipena ngwayazema (leasing) ehi ko horomende tutjiwe kutja oove¿e wina?
Hapo oma unguriro wo zo kamba ozonene no me ritopororero wo zo ndjombo pendje noveta ya yandjerwa? Nu ya yandjerwa iyo vakendu? Poo rumwe okutunyengura vetunyengura puno vanane vetu novanene vetu wina tjive tura nao. Hapo ovanane vo mbazu vetarera vi ovananwa vao tjimaveuru nouzeu mbwi nokuhena kuuzengurura? Ozondarata za Tjorutjandja zarapotwa kovirata nu kaze yamangururwa ngamba.
Ovandu motjirongo vaso kutura vengapi nu ehi rotjirongo tjimwe raso kuÞeka pi?
(iv) Ovandu maveturisiwa ngapi ehi raanda nai nu ngunda ovandu veturisiwa?
Komurungu omitanda vyaEiseb imbi ma vitja vya sekama vye rikutu epango vyeya pamwe mavi vanga oku sekamena mbiri ovya no ruveze nai rwahoro nu rwa tumbuka nambano. “Omahi wetu yaanda eÞe omitanda katuno po¿a pu ma turinanene nandarire omundu tjiwe ripura okupita okahambo okuzapo puno vanene voye [katuna] pu ma tukatura omahi yakamburwa aehe ovandu ve riungurira o zofarama moEiseb. Ovirongo ovingi vyakoverwa omaryo wozongombe yakwa¿wa iyo zokamba ozonene novandu mbetura osumara no mi nenetima.
Omitanda imbi komurungu ma vi tja ozo “kilometera” azehe zo tjirongo omuture auhe mo tjirongo una o u semba mbu Þeki pu imbwi waingo warwe nehi ro tjirongo raso kurira orao pu pe Þeki. Kunao, omundu tjakamba ehi enene, upatera omaryo wo vandu imbo varwe mehi eye ndakamba, nu ndakamba pendje noveta mena rokutja omundu umwe kena vimariva poo kepe uru okutunga okamba kehi yo ukaiya kaa¿i mbo munao otje ¿i¿ikiziwa uriri nehi re okukamburwa iyo vanamasa mbatura punaye oku kambura ehi arihe. Mavitja avehe vaso kuhanasana ehi pu peÞa motjirongo. “Ouzeu mbo nai ovandu mOvirongo tjimuna Otjorutjandja, Otjinanguruze, Otjirongo Tjovakuruha na Tjiwapehuri naviarwe ovingi venao. Ovature tjiva vanana ozonÿarata okupatera omaryo wo va kwao moukoto,”orutuu ma rutja.
Munao omitanda mo ku kondjisa oku ripura oku zengurura pamwe no vanane vyavyo, otji ma vi ripura nai:
Ovandu mbatura moEiseb avehe veete ozombapira zao nÿu vahandurisiwa nazo nu imba mbatura aveyerike movirongo ovinene ve ri yandjere okutura puna ovandu varwe ovature vaEiseb mberi mo mahi ngehina maryo poo okuha¿asana omahi;
Tjipena mba ya zemisiwa omahi iyo horomende, ovirata poo ovanane vetu maveso okuningira ko horomende kutja aihayandjere ovi¿ambyo (okuyazema) mo mahi wa kamwaha poo moEiseb orondu omaryo wetu ya kwa¿wa.
Ovandu avehe mbeno zokamba ozonene mehi ra kamwaha veso kuraerwa kutja oveta yomahi wakamwaha itjavi na ve pewa orutuu ro ku zepora poo ve Þikonaparise ozokamba zao inÿa.
Omahi mo Eiseb yaanda ovandu mbeheri ovature vaEiseb kavesere okuyandjerwa poo okuhandurisiwa rukwao. Oma yandjero wo mahi/omahandurisiro ye patwe ape hakara otjirata tjimatji handurisa okuza ku nai ngandu otji¿a ihi tji tja zengururwa.
Koruseinina omitanda vya Eiseba imbi ma vi ningire ovanane vyao avehe oku ungura kumwe, oku ryanga mehi arihe ra Eiseba okupaha okutjiwa ovature potuevze peke peke no ku tja vena ozombapira zo u semba nu vahandura ru¿e, vahundirisiwa iyo vanene vombazu vo u honapare u¿e morukondwa nu vakambura otuveze tu tu Þeki pi. No kutjiwa kutja mbeno zo kamba ozonene oove¿e?