Kuzeeko Tjitemisa
Windhoek – Kuna nitokwahalo kuli muuso nibalipisinisi zakwamukunda basebeze katata mwakutisa misebezi kuli taba yakutokwa misebezi mwahala babanca itatululwe, nekubulezi Likwambuyu wa Lipapali, Babanca ni Misebezi ya Naha Erastus Uutoni. Uutoni nafile pizo kualabela kwalipuzo zanabuzizwe kimembala wandu yamilao wakopano ya UDF Abuise Auchab.
Auchab nabuzize Uutoni kuli liluko lahae lihupula kueza cwañi kutatulula kutepelela mwakutokwa misebezi mwahala babanca mwanaha Namibia. “Taba yakutiseza babanca misebezi iswanezwi kungiwa kuba buikalabelo bwamañi nimañi, maofesi, maluko, balipisinisi zamwamukunda, nisicaba cwalo,” nekubulezi likwambuyu wababanca.
Uutoni naize mayemo nibutokwa bwatuto kamita lingiwa kuba mibisi yapili mwakutisa kutokwa misebezi. Naize hape kuli nihakulicwalo kuituta kokupahami hakutalusi kuli kukaba nimisebezi haiba misebezi kiyeminyani. Uutoni naize liluko libata kubona kuli babanca babapalelwa kuya kwalikolo zepahami bafiwa lituto zabuikezezo, ili kubatusa
kufumana misebezi kabunolo kapa bakone kuipeleka bona beñi.
“Lufa lituto zabutokwa kwalibaka zeshelashelana, zeswanasina zamakompiuta, kuluha nilituto zeñwi zabuikezezo zeswanasina kubeta, kuyaha kamacwe, kamuhelo, nikumenda lisipi,” nabulezi. Naize katengo kababanca ka NYCS kikamuuso kakatusa kukolotisa mali kubabanca kuli bakale lipisinisi, ili kuli batise misebezi. Naekelize kuli kakuya kamulelo walikezo zaliluko wa 2017/2022, liluko libata kutisa tutengo twa babanca totufita fa 121 kamulelo wakutisa zwelopili wa Harambee, mi mayemo acwale mwakalulo yeo ki akuli tutengo totu lobañwi setusebeza mi mulelo wakututusa nimasheleñi usweli kusebezwa kuona.
Naize kalulo yeo ilelwa kufezwa kakweli ya Liatamani 2019. Nakupile tutengo twalikiliti kuketa nikunyatela tutengo twa babanca mwalilalanda zepeli kokukana kufiwa lituto. Uutoni naize babanca babatokwiwa mwatutengo mo ki 28. Naize kupahama kwakutokwa misebezi mwahala babanca kutiswa kikutuhela likolo kwababanca, sihulu mwalitopa zabulishumi nisa bulishumi kazepeli, kacwalo bapalelwa kuya kwalikolo zepahami.