Festus Hamalwa
Omukulunhuwiliki mouministeli wouhaku nonghalonawa Ben Nangombe okwa ti Namibia naAngola otava ka longela kumwe okulwifa omikifi da yooloka hadi kwata ovanhu keengaba.
Nangombe okwa ti okwa didilikwa ovakwashiwana va ninga oihakanwa yokukwatwa komifi ngeenge tava tauluka eengaba ile hava di kombinga yeengaba. Onghee okwa ti Namibia-Angola otava ka tula moilonga omiladu dihapu tadi dulu okupanga noshoyo okukelela omikifi keengamba.
Edi Nangombe okwe di popya pefimbo ta patulula omutumba u li kOndangwa pokati kaNamibia naAngola Omaandaxa. Omutumba otau kala ko oule womafiku ane eshi oilonga ei ivali tai ka kundafana nokutopolafana omayele nghee i na okukelela omikifi hadi kwata ovakwashiwana keengamba.
Onghee komutumba oku na ovanambelewa va yooloka ve na owino nounongo wokulonga nomikifi da yooloka va dja moilongo ei ivali.
Nangombe okwa kumaida Namibia naAngola opo va twikile okukala ve na ekwatafano liwa nokulongela kumwe mokulwifa omaludi omikifi da yooloka.
“Omutumba ou owa fimana shaashi otau lalakanene okuxwexwepaleka onghalo yovanhu keengamba noshoyo okukale po oundjolowele woshiwana keengamba,” Nangombe ta ti.
Okwa weda po ta ti Namibia naAngola na va kale tava yandjeneke ouyelele moshiwana kombinga nghee shi na oku li a mena ile okulela etandavelo lomikifi da yooloka. Moshipopiwa shaye ngoloneya waShana Eli Irimari okwa ti omutumba ou owa fimana shaashi otau lalakanene onghalonawa yovanhu keengamba i kale i li xwepo tashi pitile mokuyandja omayakulo ouhaku.
“Keengamba oha ku lopotwa omikifi da yooloka hadi kwata ovakwashiwana onghee ei oyo omhito iwa koilonga ei ivali opo i kundafane nghee eshongo e li tali ka kandulwa po,” Irimari ta ti.
Pefimbo ta lesha oshipopiwa shaye omukaleliposhilonga moNamibia a dja kongonga hangano youndjolowele mounyuni yoWHO Dr Charles Sagoe-Moses okwa ti ongonga hangano youndjolowele mounyuni ota i twikile nokushakeneka oshikondo shouhaku ondjilakati tashi pitile mokuyambidida okulwifa omikifi keengamba.
Moses okwa ti keengamba okwa didilikwa ha ku kala kuna omalinyengo ovanhu vahapu eshi hava kala tava ningi oipindi onghee okwa ti osha fimana opo oshiwana shi kale sha a menwa komikifi.