Eshi kwa didilikwa ovadali va ngwangwana komufindalongo mu pe, minista wehongo lopedu Anna Nghipondoka okwa kunghilila ovakulunhuwiliki novataleli shikandjolongo opo va kale tava i moshiwana va ka yandje ehongo moshiwana kombinga yomufindalongu mu pe.
Minista okwa ti konima eshi omufindalongo wa lundululwa osha eta engwangwano kovadali eshi vahapu hava kala tava nyenyeta tava ti kutya ounona wavo otava i momapandaanda ngeenge va dopa.
Okwa ti ovadali vahapu kave udite omufindalongo mupe shaashi vahapu otava ti ashike ngeenge ounona vavo ova dopa ondodo onhi-11 otava kala ashike momaumbo.
Nghipondoka edi okwe di popya Olomakaya kEenhana pefimbo eshi kwa li a ninga omutumba novadali va dja moshitukulwa shaHangwena.
Minista pamwe nosheendo shovanambelewa sha dja keembelewa dakula kounimisteli wehongo okwa li tava yandje ouyelele kombinga yomufindalongo mupe kovadali konima eshi ovadali vamwe kwa li va shangela omukandanyenyeto kombelewa yangoloneya waHangwena kutya ova hala ministta e uye a fatulule omufindalongo mupe.
Nghipondoka okwa ti nashi kale oshinakuwanifa shovahongifikola, ovakulunhufikola, ovakulunhuwiliki wehongo novataleli shikandjo okukala va ninga oikonga keefikola da yooloka opo va yandje ehongo nefatululo kombinga yomufindalongo mu pe.
“Ngeno okwa li ovakulunhuwiliki wehongo novahongifikola va ninga oikonga keefikola petameko ngeno ovadali vahapu ove na eudeko la wana kombinga yomufindalongo mu pe,” Nghipondoka ta ti.
Onghee okwa ti osha fimana opo ombelewa yomukulunhuwiliki wehongo i kale ya kwashipaleka kutya oshiwana osha pewa ouyelele wo shili kombinga yomufindalongo mu pe opo ovadali vaha kale vali va ngwangwana.
Okwa ti ovadali la xulife po okukala tava landula ouyelele woipupulu kutya ngeenge okaana okadopa ondodo 11 ota kai momapandaanda.
“Otuna oipupudilo moshilongo 64 ya tambulwa ko koshivalulilo shoNQA aishe ina omaifano eendjapo da yooloka onghee ngeenge okaana ina ka wanifa oitwa yokuya kondodo 12 ota kadulu okuya koshipupudilo oku ka hala okukelihonga,” Nghipondoka ta ti.
Okwa ti elalakano lokulundulula omufindalongo opo Namibia a kale ta endele pamwe noilongo ikwao mehongo.
“Ondodo 12 oha kui ashike ovanafikola va pita nawa mondod 11 opo va tameka okuninga oilonga yomaifano aa va hala okukelingela ngaashi oundokotola. Onghee ovadali inava pumbwa okuteka omukumo ngeenge okaana kavo ina ka pita nawa noitwa yokuya kondodo 12 shaashi natango okaana oke na omhito yokuya koshipupudilo oku ka hala,’’ Nghipondoka ta ti.
Okwa kunghulila ovahongifikola opo va kale tava yandje ouyelele kombinga yomaifano a yooloka shaashi eshi otashi kwafele okaana opo ka kale keshe kutya oka hala okulihongela shike nokukala yoo vali ke na eudeko kombinga yomaifano a yayooloka.
Okwa weda po ta ti ovadali nava xulife po okukala tava kondjifele ounona vavo veke lihongele omaifano oo ina va panda shaashi eshi otashi eta opo okaana ka dope eshi kakondjifilwa keifano ina keli panda.