Namibiab surigu ǀguitikōsib  ra ai!gû ǀgaus ge Zambiab Parlements ǁanina !gâise go tsâ kai

Namibiab surigu ǀguitikōsib  ra ai!gû ǀgaus ge Zambiab Parlements ǁanina !gâise go tsâ kai

Lahja Nashuuta

Zambiab di !Nakaǂnôa !Haosi ǂNûs Gowa-aos, Malungo Chisanganos ge Namibiab Parlements !nâb surigu ǀguitikosiba ra ai!gû ǀgaus xa kaise go ǂkhî kaihe. ǁÎs noxopa nau !hūgu xas tsîna a kōǁnâhe ǁkhāse go mû xū-i ge, ǂgiǂgosi !nandi surigu ǀguitikōsiba hoatsama ra aimâisa, !gōsase, ǂgaeǂgui ra Swaposa, in parlements !harib ai surigu ǀguitikōsiba sī!nâse. 

Chisanganos ǁîs !aroma kaise go mâǂoaba si se ra !gawaǀî-i ge, Swapos di !hūǂhanub hîa 50/50 ǂnûǁkhaebas !aroma soa-e ra kuruba. ǁKhātis ge nau hâ ǂgiǂgosi !nandi tsîn ǁîdi ǀgauga ūhâ, surigu ǀguitikōsiba oe-ams !aroma !khaisa ge ǂan. 

“Anuse ra mûsen !khais ge, Namibiab 50%gu xa a !nāsa tarekhoede parlements !nâ ūhâsa, ǁîde xu di !nāsade ǂgaeǂguis !harode ǂhanub !nâs tsî ǂgiǂgosi !nandi !nâ ūhâse,” tis ge ge mî. ǁNāti i ǂans hîan ge Parlementsa xu a !khō!oas ge ra ǁgau, 

Namibiab tarekhoedi ǂnûǁkhaebas parlements !nâs ge ǂguro !Haosi ǂNûs (1990-1994) !nâ koro isa xu !nani-ǁî parlements (2015-2020) dis !nâ 48 kose a ǂharosa. 

Nē kurib !nâb ge Namibiab 50/50 surigu ǀguitikosiba !Haosi ǂNûs !nâ go sī!nâ. Nēsi hâ parlements di 104 ǁanina xu di ge 52 a tarekhoe tsî nau 52ga a aorekhoe. Hoa !Hūbaisi Surigu ǀGuitikōsib !Nurib 2024ǁî kurib dib ra mîsa !oab ge Namibiaba hoa !hūbaisise ǂguro disi !hūgu surigu -ǁaegu ra hâ ǀguitiko-o!nâsib !gâise ra ai!gûgu ǁaegu hâsa. 

Chisanganos ge ge mî, nausab Zambiab di !hūǂhanuba tarekhoedi nî !gôa!gâhes di ǂhâǂhâsasiba ra aimâi, xaweb surigu ǀguitiko-o!nâsiba noxopa kai ǁgoaǂuise īsa. 

Chisanganos hîa ǁîs di gurisa ǁanin Zambiab parlements din ǀkha wekheba ge !khōǂgā hâ i sarisa !Haosi ǂNûs Namibiab dis tawa ge ūhâ is ge, New Erab ǀkhas ge ūhâ i dî!nâǁgamǁares !nâ ge mî, Zambiab di 167 parlements ǁanina xu di 16 (15%) a tarekhoe tsî !gau ra ǀammi hoaba aorekhoegu ǂnûǁkhaeba !khaisa. 

Tarekhoedi ge 86%gu ǁnaetisa sîsen!harodi dis !nâ hâ tsî 13%gu di di ǀguide ǀgapi !harodi !nâ hâsa. ǁÎs di ǁkhoreb ge ǁîn !hūb di ǂgiǂgosi !nandi tsîn ga mâtikō !gôagu di surigu ǂnûǁkhaebaden nî ūhâsa a mîmâi o.