Iuze Mukube
Likwambuyu walikolo la mulao Yvonne Dausab ubulela kuli likolo liezize hande hahulu kutisa lisebelezo zamulao mabapa ni sicaba kakuyaha likhuta zenca. Nabulezi zeo kanako ya kuikambota ni bamakande mi naize likhuta ze 37 likwaluzwi mwalikiliti kaufela zelishumi kazene. Mulelotuna wazeo kaufela kikumbweshafaza lisebelezo za mulao nikubona kuli mizeko yatatululwa mwanzila yelukela mwasicaba.
“Likhuta zasicaba kiza butokwa kakuli sapili lifumaneha mwahala sicaba. Sabubeli, kikhuta yeo, hanitalusi kuli likhuta zeñwi halikutisezi katulo, teñi milao yakatulo kiya niti,” nabulezi. Likwambuyu nabulezi hape kuli likolo liekelize musulo walikhuta za sicaba kuzwa fa N$120 000 kuisa fa N$250 000 mane ni kolo yakutusa mokutokwahala. Likhuta zeo lika ndongwama litaba za bubangoki bwa sizo, hahomo cwalo ni lifoso zenyinyani.
“Mutu yomuñwi hakulwaha, batu haba shelana mwahala sicaba, kapa lika zeli za sizo, kapa sicaba seo sina ni toloko yakuli sizo kiñi kapa hasina, kona toloko yeo ikona kutiswa mwa khuta ya sicaba,” nekubulezi Dausab. Likhuta zeo sihulu zene kwaluzwi unumwaha, lingelezi cwalo ni khuta yebona zabubakongi bwa silalanda, mi iliñwi yapili kutahiswa nekwaluzwi mwa Otjiwarongo la 19 Muyana 2024, mi kiya pili kukwalulwa mwanaha Namibia.
Khuta yeo isupeza tisezo yanaha Namibia yakulwanisa bubangoki bwa silalanda kuyelela ni mulao obona za katengo ka masheleñi. Likwambuyu naize khuta ikonisa kuzekiswa kabubebe baba zamaisa nama yanaheñi isi kamulao, kutisa masila, kuyelela ni milao yebona zakubukeleza silalanda. Khuta ya Hoachana, yene kwaluzwi la 13 Muimunene 2024 mwa Kalkrand, mwasikiliti sa Hardap, iankufisa kutahisa katulo kwasicaba sesi pila mwalibaka za matakanyani, kufukuza kwa litifo za linzila.
Kufeleleza Khuta ya mubuso yenyinyani yene kwaluzwi mwa Katima Mulilo la 17 Muimunene 2024, ikaba khuta ya mayemo sakata mi ikana itatulula litaba zamulao. Dausab nasusuelize bayahi banaha kubona kuli basebelisa likhuta zeo hala litaba zenyinyani mi nasepisize kuli likolo lika zwelapili kuyandulula lisebelezo kuli sicaba sino fumana katulo kabunolo.