Eshi omudo wa yuka pexulilo Kundana okwa ongela oiningwanima ei ya ningwa momukokomoko wodula imwe ya li tai hafifa imwe tai tilifa naimwe okwa li tai udifa nai ovanhu. 

Oilonga ya longwa kepangelo 

Epangelo neudo ola hanga omafindano ahapu, ashike muyo omu na oinima ivali oyo ya hafifa ovanhu vahapu. Ovanhu ovo ihava longo ile ve na oyuuyemo i li pedu ove lipyakidila nokulishangifa keembelewa douministeli woukashike kookanhu opo va dule okukala tava pewa oshimaliwa sheeN$600 oule weemwdedi nhatu. Ouministeli wemona neudo owa longela oshiwana omauwa konima eshi omunhu keshe a nanwa oshimaliwa shoifendela yokongulua a shunifilwa oshimaliwa shaye shimwepo. 

Omafyo nomalunduluko 

Neudo, Namibia okwa ya mondjokonona yoilongo mounyuni oyo ya filwa ovapresidente ve li koshipundi. Omafiku 4 Febuluali 2024 oshilongo osha kanifa Omupresidente omutitatu Hage Geingob. Okwa li e na omido 82. Molwaashi Geingob okwa xulifa efimbo laye lokulela oshilongo inali pwa ko, Nangolo Mbumba oo a li omupedupresidente pefimbo opo, okwa katuka nokwa ninga omutwe woshilongo. Eshi osha eta yoo omalunduluko, opo Netumbo Nandi-Ndaitwah oo a li omupedupilima, naye a katuke nokuninga oye omupedupresidente woshilongo. 

Mokati kovanamadina ovo oshilongo sha kanifa momudo 2024, omwa kwatelwa yoo Elenga linene loshitunda shaUukolonkadhi Daniel Shooya oo xulifa momafiku 23 Novomba, mepupi lomido 97. Shooya okwa li a pewa efudiko lopapangelo. Omafiku 21 Kotoba 2024 ovakalimo vomoshikandjohoololo Guinas ova kanifa kansela wavo Elia Barney Martinus. Okwa xulifa mepupi lomido 51. Mongaha, oshikandjahooololo shaGuinas otashi lilongekidile omahoololo e li ko momafiku 17 opo ku monike kansela ou ta i ponhele yaMartinus. Omafiku 29 Kotoba 2024, kansela mukulu woshindjohoololo shaNdola Noah Lyaalala Tuhadeleni okwa xulifa mepipi lomido 74. Naye okwa li a pewa efudiko lopambelewa. 

Nakulika keyoka osho a veluka 

Elizabeth Joseph weedula 44, omukalimo wokomukunda Oipapakane ou vati a lika keyoka lwoikando ivali osho a veluka. Okwa koleka ta ti okwa veluka konima eshi a ningilwa omailikano komufita wongeleka yoshiveva. Okwa hokolola ta ti efimbo keshe okwa li ha pi molutu, okaulu ka ninga kalaula taka di omainyo, ye ka kwa li ha dulu okunangala kombete. 

Ovamati vOmwene noimbuluma 

Neudo okwa lopotwa ovafita 12 veengeleka ngaashi Elcin, Katoolika kaRoma novafita veengeleka doshiveva va longa oimbuluma ya yooloka. Ovafita ova longa oimbuluma ngaashi omakwatonghonga, okudipaa nosho yo okukengelela ovanhu omaliko avo. 

Omulumenhu weedula 33 ou li Pata waKatoolika vati okwa dipaa ounona vavali voutekulu konima eshi vati e va denga omitwe pedu mosamende. Okwa lopotwa yoo omundiakoni waKatoolika koRundu weedula 68 a dipaa omonamati weedula 31. 

Omufita umwe wongeleka yoshiveva vati okwa kwata okaana keedula 15 onghonga komukunda Omangela. Ovafita vatatu moshitukulwa sha Musati ova kwatwa po molwaashi vati tava tamanekelwa oibofa yomakwatonghonga. Omufita wongeleka yoshiveva weedula 28 okwa patululilwa oshibofa omo vati a kengelela omukainhu oshimaliwa sheeN$190 000. 

Omakwatonghonga 

Ovanhu 4 814 va kwatela mo ovalumenhu, ovakainhu nounona ova lopotwa va ninga oihakanwa yomakwatonghonga. Ava ova kwatela mo ovakainhu ovo va kwatwa onghonga kwa longifwa okatoo, ounona va kwatwa onghonga kovakulunhu novatekuli vavo, ovalumenhu va ninga oihakanwa yopaixulo yookaume kavo. Oibofa oyo ya paptululwa neudo oya kwatela mo yoo ovalumenhu ovanamadina ovo tava fekelelwa oimbuluma yoludi eli, omanga ovafekelwa noihakanwa ime okovakulupe. Shimwe shomwaayo osho sho shomukulupe weedula 104 vati a kwatwa onghonga komutekulu weedula 33 komukunda Ohongo moshitukulwa shaMusati. Okakadona keedula 15 vati oka kwatwa onghonga kuxe ou e li omukulunhufikola pofikola opo hapa fikola omona. Okwa lopotwa omulumenhu ou e li omukulunhufikola kofikola koshitukulwa shaHangwena ashike meumbo lavo oli li kOshakati. Okakadona keedula 15 oka kwatwa onghonga kuxe ou e li omupolifi koshitukulwa shaHangwena. Okwa lopotwa yoo Penda Leonard Namuhuja oo a li omuyakuli womupilima a kwatwa po ta fekelwa mekwatonghonga lokatekulwa kaye keedula omuwoi. 

Omhangu 

Eengudu dopapolitika oda findana momhangu noda pewa oufemba di valulule omawi omahoololo oo a ningwa omwedi wa dja ko. Ongudu yo-NEFF nayo oya findana momhangu no-ECN oya li ya pewa elombwelo komhangu opo i shune mo ongudo oyo momusholondodo weengudu da kufa ombinga momahoololo. Omhangu yokOhangwena yaMengestarata neudo oya yanda eedula 13 dokukala modolongo kuhongifikola Fransina Mwetufa weedula 30. 

Mwetufa okwa monika ondjo eshi a kengelela – a kala ta longo ofikola nodjapo yoipupulu, eshi a vaka oshimaliwa mombelewa yomukulunhufikola sheeN$6 500 nosho yo onghendabala yedipao, omo kwa li a twa nombele omuhongifikola pamwe naye. 

Ovalumenhu omuwoi ovo va kwatwa po mekwatafano loulingilingi moshikumungu shoFishrot ova ninga eedula nhano modolongo. Neudo ova holoka momhangu lwoikando ya yooloka ndele tava ningi eindilo lokupewa obooloxa ashike ola ekelwashi komhangu. 

-fhamalwa@nepc.com.na