KATIMA MULILO – Nihaike buñata bwa balimi mwa Zambezi babile ni kutulo yende ya micoko ni mipusi, bazwelapili kukatazeha kwaku lekisa lico zabona. Ili taba yetisize lipilaelo hala kutokwa musika omutuna mwa sikiliti kobakona kulekisa kutulo yabona. Mwakuikambota ni New Era yomuñwi wabalimi Morgan Saisai nafitisize bunyemi bwahae hala kutokwa musika hamoho cwalo ni kutalimana ni lico zelekiwa kwanda’ naha.

“Kufundota ki butata. Musika waluna hauswalehi, buñata bwa lico zelekiswa lizwelela kwa balimi bakwanda’ naha. Kuna ni ku atafala kwa lico zezwa kwanda’naha. Kamukwa ocwalo halukoni kulekisa hande zelu lima,” nabulezi. Hakubapanywa ni likiliti zeñwi sina Kavango ya Upa (Rundu), Oshana (Ongwediva), ni Khomas (Windoko), zena niko kukonwa kulekiswa zekutulwa, mwa sikiliti sa Zambezi hakuna.

Kalulo yeo itibela balimi kulekisa lico zebalima fateko yeswanela. Ku ekeza hala kutokwa hande musika, balimi batalimana ni kutokwa mezi ni kukatazwa ki mabuku. Ili ane ataselize masimu mwa kweli ya Njimwana ñohola. Saisai nakupile likolo la njimo kuno tusa balimi silimo ni silimlo, kungelela cwalo lituso zakulima masimu, kulwanisa likokwani ni lisebeliso za kulimisa. 

“Likolo le lilukela liswanela kufumaneha silimo kaufela. Baswanela kufa balimi limotikala zakulimisa. Luna ni kuzuha kwa sibuku, kono nebafile feela mulyani wakufaela olikana 16-millimetere kwa balimi babañwi, mi kiomunyinyani. Balimi babañwi habazibi nimo kopanyezwa mulyani pili basika ufaela mwa masimu abona,” nabilaezi.

Nihakuna ni butata bo, muzamaisi swalelele wa kampani yebona za kubabaza lico za balimi (AMTA) Percy Misika natiselize kuli kampani itamile kubona kuli balimi bafumana misika sakata. Hala litaba zeñwi AMTA nezibahalize mulelo wakukwalula sibaka kokuiswa zekutulwa kutusa balimi mwa sikiliti sa Zambezi, hamoho cwalo ni kutahisa lizazi la balimi mwa silimo sa 2025/2026. AMTA nebile ni mukopano ni balimi Lamubulo. Mukopano no ezizwe kutusa balimi kulemuha kamo bakona kutusezwa ki AMTA.