Omeva otaa pwiinine …oonakuyelulwa va tameka okushuna komaumbo 

Omeva otaa pwiinine …oonakuyelulwa va tameka okushuna komaumbo 

Auleria Wakudumo 

Eshi ondjele yomeva efundja monooli otai ende noku shuna pedu, ovakwashiwana vali keetenda molwa efundja navo ova tameka oku ninga okaendamhadi, tava shuna komaumbo. 

Ngoloneya woshitukulwa shaHangwena Sebastian Ndeitunga okwa holola kutya okwa didilika omwaalu wovakwashiwana ava tava i komaumbo tau ende ngaho tau londo kanini nakanini. Ta ti oshitukulwa shaye oshi na natango eesenda nhatu dina ovakwashiwana. 

“Mopaife otuna ovanhu 589 hava di pOnamhinda A, Onamhinda B noposenda pOnamukulo va teelela omeva a pwiinine komaumbo. Omwaalu wounona novakulukadi oo uli pombada, ounona veli 135 nokuli,” Ndeitunga ta lombwele Kundana oshivike shadja ko. Ndeitunga okwa ti eenhele dimwe otadi ende tadi pwiinine nadikwao natango dili natango koshi yomeva male. 

“Otuna eesenda mbali da haulukwa kovakwashiwana shaashi omeva a pwiinina komaumbo. Eesenda ngaashi Ohaingu oshoyo Ongha paife kadi na vali ovanhu,” Ndeitunga ta ti.  Ndeitunga okwa weda po kutya eefikola dimwe mOhangwena natango inadi patuluka molwa odjele yomeva ili pombada natango. 

Pefimbo ta popi naKundana, Ndeitunga okwa ti ina nongela nawa kutya eefikola dili pipo inadi patuluka fiyo opapa. 

Eefikola 302 odali da kumwa koshikumungu shomeva mOhangwena novahongwa ve fike po7 221.  Momuvalu omu, eefikola 25 odo da kumwa unene kefundja no16 domudo oda li da pata filufilu, omanga eefikola hamano da li dakangheka eetundi dovahongwa veendodo dopedu pakafimbo. 

Ndeitunga okwa holola yo kutya okwa didilika ovakwashiwana vamwe inava hala okushuna komaumbo shaashi vati omaliko avo aeshe okwa nyonaunwa po komeva. 

“Ovanhu vamwe kave na kutya otava ka hanga ko shike komaumbo shaashi oinima oya nyonauka komeva nomapya avo okwa kungululwa po,” Ndeitunga ta ti. 

Ndeitunga okwa indila ovakwashiwana opo va ye komaumbo, ta ti epangelo otali ka twikila okuyakula ovanhu ovo va kanifa oipalwifa yavo molwa omeva efudja.  Ngaashi omupresidente a pula, oshitukulwa shaHangwena osha hovela nale okunyola omadina aavo inava dula okumona mo sha momapya neudo molwa omeva.  Omupresidente okwa ninga eindilo eli pefimbo ta talele po eesenda defundja moitukulwa itatu yokonooli -Oshana, Omusati, nOhangwena. 

Omupopiliko welelo lodoolopa yaShakati Katarina Kamari okwa holola kutya nonande ondjele yomeva ya shuna pedu moshitukulwa shaShana, vamwe natango ohava di posenda yefudhja pEhenye Relocation mOshakati. 

Kamari okwa ti posenda opo opwa fyaala ovanhu 654.  “Eshi osha hala okutya ovanhu 157 ovo ashike va ya komaumbo shaashi osenda oyali ina ovanhu va fika po811,” Kamari ta ti.   Omunambelewa akula melelo loshitukulwa shaShana, Teopolina Hamutumua okwa holola kutya eefikola adishe odo dali da pata oda hovela eetundi okudja moshivike shElondo.

Hamutumua okwa ti eefikola odali da pata noda patuluka omafimbo a yooloka sheli kolelela konghalo yomeva omo dali. 

Eefikola 15 odali da pata pakafimbo omanga dikwao omuwoi dali da kumwa komeva ashike inadi pata.  “Eefikola novahongwa aveshe ovo va kanifa eetundi pefimbo lomeva, oda hovela okufutila po efimbo olo. Ovanafikola ohava yi keetundi mexuliloshivike,” Hamutumua ta ti.

Hamutumua okwa holola yo kutya ovanambelewa ava tava ungaunga noshikumungu shomeva otava twikile okuyandja omakwafo koihakanwa yomeva. 

Onghalo yomOshana nomOhangwena yo oya yooloka kOmusati nOshikoto oko ovanhu aveshe va li keetenda va shuna komaumbo. 

Ngoloneya woshitukulwa shaMusati, Erginus Endjala okwa holola kutya okwali ve na ovanhu 64 posenda yopEtunda Relocation ashike aveshe ova shuna komaumbo.

Endjala okwa ti neefikola odo kwali da pata molwefundja nado paife oda patuluka nodeli pyakidila neetundi domOlomakaya opo va futile po omafiku oo va kanifa pefimbo lefundja.  Eefikola 60 odali da kumwa koshikumungu shomeva mOmusati, omo eefikola 47 okwali da pata filu filu, nhatu oda kangheka eetundi dovahongwa vopedu omanga hamano ka kwali da pata ashike oda kumwa koshinima eshi shomeva. 

Ngoloneya woshitukulwa shaShikoto, Sacky Kathindi okwa holola kutya oshitukulwa shaye ka shali shina eesenda defudja shaashi ovakwashiwana vahapu ova indila opo va kale momapya avo.   “Omapya oihakanwa yomeva okwali ena hewa ombinga imwe ili moukukutu, omo va indila opo va kale veli ponhele opo pehena omeva,” Kathindi ta ti.

Ngoloneya okwa ti ova yandja ashike eetenda kovakwashiwana ovo.  Nande ongaho, Kathindi okwa holola kutya ovanhu aveshe paife ova shuna momaumbo avo. Oikandjohololo ngaashi Okatyali nOmuntele, mwa kwatelwa okapangelo kashona kOnakazizi oyo yimwe yali ya divilikwa kefundja.  Kathindi okwa holola yo kutya ovanambelewa oveli pyakidila okushanga ovo va kanifa oipalwifa yavo molwa omeva efudja ngaashi sha indilwa kOmupresidente.  

-wakudumoauleria@gmail.com