Onduda yokupungulila ya ningwa osaala younona voupelema 

Onduda yokupungulila ya ningwa osaala younona voupelema 

Auleria Wakudumo 

ENGELA – Oyo ya li nale onduda ya ndubalala oilongifo moshipangelo shaNgela moshitukulwa shaHangwena oya ninga paife osaala younona voupelema ya nuninwa okukala tai yandje omayakulo opaunamiti nokutonatela ounona. 

Ohai ifanwa Neonatal Intensive Care Unit (NICU). 

Omunambelewa akula mounamiti moshipangelo shaNgela, Dr Lukas Nghaamwa okwa holola kutya osaala younona voupelema otai kwafele okuxupifa eemwenyo dounona ovo hava dalwa inava fika ile va dalwa ve na ounghundi wonhumba. 

Nonande osaala ei i na ashike onduda imwe, oshidulife poima pehe na sha. 

“Kakwa li tu na sha nale. Ounona voupelema vetu aveshe ile ovo va dalwa ve na ounghundi washa ile wa holoka omanga inava fiya po oshipangelo okwa li hava tuminwa koshipangelo shepangelo kOshakati. Paife, ohatu dulu oku va pa epango lopaunamiti moshipangelo shetu omu. Otu nale oidjemo yetokolo eli shaashi omwaalu wefyo lounona voupelema owa shuna pedu,” Nghaamwa ta holola ngaho. 

Monduda omu ohamu pangelwa ounona vaheyali. Oyi na omakende ounona voupelema ahamano. Onduda ei oya kufa po omalimbililo oomeme vahapu ovo hava kala tave lipula okulidenga ondjila ile okuya kOshakati. Nonande hava twalwa noyeendifo yepangelo, oukokule pokati kOshakati nEngela owa kala nokulimbilika vahapu shaashi okaana otaka dulu okuxulifila mondjila. 

Vahapu ova kala yo ve na elikwatopomutima shaashi okutuminwa kOshakati itaku ti oto ka mona epango pefimbo. Oshipangelo shaShakati nasho vati kasha na onhele ihapu noumbete va wana ounona moshitukulwa shaShana osho yo vali ovo tava di kEngela. 

“Nonande ohatu tumine ngaho ounona vamwe natango kOshakati molwonhele, ova ninga vanini paife. Vashona ovo hatu tumine kOshakati ngeenge ashike omwaalu wa ninga muhapu shaashi okanduda ketu okashona,” Nghaamwa ta fatulula ngaho. 

Oshipangelo shaNgela osha indila natango epangelo opo li yandje ekwafo loilongifo ya wedwa po ngaashi omashina okomafano, omashina oo haa ifanwa o-CPAP, omashina okuyandja oupyu kounona, osho yo makwao okulongifa mosaala youpelema. 

Nghaamwa okwa holola kutya nonande va ninga onghendabala yokulongifa onduda yokupungula, eshi ove shi ninga ashike ongekwafo lopakafimbo. 

Otava indile ouministeli wouhaku opo u tunge osaala younona voupelema mEngela oyo tai dulu okulongifwa komwaalu wounona muhapu. 

Oshipangelo shaNgela oshi li shitivali moshilongo osho hashi mono omwaalu wounona muhapu sha landula oWindhoek. Omwaalu wounona mEngela ohau yi unene pombada momwedi waSeptemba. 

-wakudumoauleria@gmail.com