Kaviveterue Virere

Mariǁhōn ministeris ge Financial Literacy Initiatives (FLI) tsî ǂHanub ǂNûiǂgādi Pension ǂGaes (GIPF) hâra ǀkha ǀhao hâse, ǂoa ge wekheb di Donertaxtsēs ai ‘Ka-aisib ǀkha Sîsenǀûs’ (Retire Wise) ti hâ ǂkhanisa ǂhanusise ge ǂanǂan. 

Nē supuse sîsenūs !aroma hâ daoǁgaub di ǂâibasens ge, Namibiaǁîna nî huise isa, ǂhanuse ǀaweǁgui tsî marisise ǁawoǁawobasen tsî !gôasib ǀkha hâ sîsenǀûsa ūhâbasens !aroma. Nē daoǁgaub di ǂanǂans ge ǂhanusise 25 Taraǁkhumuǁkhâb 2025 dis ai ge dīhe. Mariǁhōn ministers, Ericah Shafudahs ge ǁnā ǁaxasib tawas gere gowaǀîsa mā soab ai sîsenǀûs !aroma !oega ǀnai nî aiǂhomisen tsî ǀaweǁguiga dīse īsa gere ǀgomǀgom!gao. ǁÎs gere mîs ge, tās ga sîsenǀûs kurina sī!nâsa ǀnî !hao xū-i ase a !gawaǀîhe, xawes ga ǀasa !haros di tsoatsoas ǀnî ûib dis ase a mûhe tsî nēs ǀkha ǂōrisase tsâsigu hîas nî !khōǂgāgu tsî marisi aib ai a aiǂhomisenbahesa. Mîs geres ge, sîsenǀûs ga !ēs ase a mûhe tsî tā îganǀgēb ase a īsa. “Nē ǂkhanis ge ǂkhani-i hîa ǁkhawa go ǁgâihe tsî māǂuihe-i ǀgui tamasa. 

Xawes ge Namibiaǁîna nî ǁāǁā tsî daoǁgause ī, ǁîn di sîsenǀûsa ǀaweǁgui tsî ǂhanu mîǁguiga ǁîn marin ǂnamipe nî ūse isa, mâ !haro-i ǁîn di ûigu di-i !nâs ǀguis ka xawe,” tis ge ge mî. Nē ǂkhanis ge !kharaga ǂhâǂhâsa !hoa!âde !khōǂgā hâ, ǂgaiǀons ai mariǂnûiǂuis, ǁguiris, surudega mûǂams, pensionsa xu hâ !gâi!gân, omn ǂnamipe hâ ǀaweǁguib tsî ǀhôakao ǁamaxu-aihesa xu ǁkhaubasens tsî ǁama!khunis ǀkha hâ ǀhôakao!narib tsîna. Nē daoǁguib di dana ǁgūbas ge, ǁanǂgāsabena ǂhanu ǂans tsî ǁkhāǁkhākhâisa māsa tsî nēs !nâ-ū ǀgâsiba ǀoroǀoro, ǂharo kai ǁguiride tsî omaris mariǁhōn mâsiba ǁawoǁawos tsîna. Josef Ihembab, FLIs di xoa-aon !âb di danab ge ge mî, nē ǂkhanis di xoas ǁnāti ī ǂhanu tama ǂgomǂgomdi hîa sîsenǀûs ǂnamipe ǁnaetisase hâde gowaǀîs ase īsa. 

!Nāsa ǁaegan ge khoena aiǂhomisens ǀkha ra khaohâ tsî ǁaeb ra mâtoa hîa ǀgui, pensions maris ǁî-e ǁnaetisa ûiǀgaub !aroma ǂâuba tide !khaisa mûǂantsoatsoa tsî !aob xa ra !khōhe !khaisa. 

Ihembab ge !khâikhomsa gere dī, ǀaweǁguisa tama hâ !noesa ǁamade sa pensionmarisats kara !khō!oao, dītsoatsoasa. GIPFs di hoa!nâ-aixa danab !âǀhuru-aon ǀkha hâ sîsenǁareb !aromab, Edwin Tjirambab tsîn ge ǁîb ǀkhāba xu !khâikhom tsî ge mî, pensions ra mā !gâi!gân ge hoaǁae !nāsa khoena sîsenǀûs khao!gâ tani ǁkhā tama ra i. ǁNā-amagan ge !hūǁîna nēti ra māhe hui!nâde ǀoasase sîsenū tsî ǂhanu ǀaweǁguiga nî dī. “ǁNāti ī ǂgoms, GIPFs nî mā ǁkhâkorobe maris nî ǂâuba tsî ti hâs ge kaise kai dīsās hîa da ǂauna sîsenǀû ra khoeda ra dīsa. 

ǀNî khoen ge hân nî om-i tsîna ūhâ tamase, mātaretoasa tama auton surudegu tamas ka i o omn digu māse ra sîsenǀû tsîs ge nets ra !khō!oa pensions marisa kai ǁgâib !nâ ra hâ,” tib ge Tjirambaba ge mî. “Retire Wise” ǂkhanis ge !hūb a ǂhabase FLIs !âǀhuru-aon ǂnûiǂgādi hîa marisâuǂgaedi, pension ǂgaedi tsî ǀhûhâsigu ǂnûiǂgādi tsîna !khōǂgā hâse nî sîǂuihe.