Rosh Pinahs
ǂA
uxûib |kha hî|hurusens tsî ǁkhōǁkhōsasib ǁî-i ūhâ |hûhâsib ai sîsenǂuib dib ge ǂuruhe ǂoa !numis |kha ra |gowe|nōhe.
“ǂAuxûiba sîsenūs ge |gam |khākha hoaǁae ūhâ – |gui |khāb ge ǁî-i sîsenūsa !khōǂgā hâ tsî |gamǁî |khāba ǁî-e hî|hurusa,” tib ge !Garibams ǂGiǂgo |Awemā-aob, Eliphas Iitaba ǁnāpab ge Rosh Pinahs !Hûǁares hîa ǁKhōǁkhōsa !Khari!khōsa |oro|orosa ra ôa-ams di ǂhaitsi ǂanǂansab gere mâi-ai!â tsî ǂhanusise aiâ gere ǂoa Fraitaxtsēs ai |hui-am soab ai ge mî.
ǁÎb ge !khari!khōsa kai !gomsib ase ǁgui!ā tsî -ǁkhāti gere mî, nēs !numis khami ī hîa Namibiab |hûhâsiga ra ǂkhôaǂgâ kaisa ǁîs di sîsenǂuib omaride khôa!ā, ǂkhawadība |gai|gai tsî !gâi tama sîsenǂuiba !kharaga |hûhâsigu !nâ ra ūhâ xui-ao. Iitab ge gere mî, ǂhanub marihuib ra ǂauxûib ai māǂuihe tsî texmātare-aoda marisa ǁgam-i !nâ aoǂgāhe !khaisa.
“Sada kaira khoen tsîn ge |nîn âna ǂhanub ra mā ǁkhâkorobe maris ge ǁkhâba a tani!khani!kharu ni ǁoa ti ra !gaesen xawe a !âu ǁoa ǁnā mariros ra ǂgâsa tsî !khō!oatoas khao!gâ |nî !khai-i tawas tsîna ǂgâ tamase shibindi ǁga ra saogu,” tib ge gere mî. ǂAuxûib ge |guis khami i !gâi xū-e harebeba tama hâ, xawe |gôan di skoli !nâ ai!gûsa !oa!ū tamas ka io ǂgan!gâsa |gaub !nâ ra tsâ|khā, nau |khāb ais !hūsâuǁkhāsib ai!gûsa ra !hâumâi khoesib ǂgao|khāsa !harib tsî |nōb ai sîsenna dī tama ra i amaga ǁîn mā-ams ose sîsenna xu ǁgoe-oa tamas ka io |nî ǁaega ama tama |aesenain xa ra hâbēse.
“Mâtikō sîsenaona sîsenga xu ra hâbē babalas xa !aromahe hâse?” tib ge gere dî. Tsî nēs ge ǂauxûiba hî|hurus xa ra !aromahe. ǁKhā ǁaxasib tawas gere gowa|îsa mā soab ais ge !Namiǂnûs di |hûhâsi sîsenaob, Tawanda Zataba ge mî, !khari!khōs tamas ka io !kharis xa ǂgaeǂguihes Rosh Pinahs tamas ka io ǁKaras !gomsis |guisa dī tama xawe a !hūb Namibiab di !gomsisa.
ǁÎb ge ge mî, khao-oa kai ra mâsib !khari!khōs |hûhâsib ai, khoen ǂurusib, danas !nâ tsî !hūb sâuǁkhāsib ai ūhâb a ǁau !hoahe ǁoa !khaisa. Zatab ge Ministris ǂUrusib tsî |Hûhâsi !Oabadi dis tsî Unicefs hâra ge 2007ǁî kurib !nâ dī hâ i ôa!nâdi !khari!khōs !gomsib ǂnamipes di !nuriga ge a hōǂui 56%gu di kaihâ khoen ra |gaisase !khari!khōsa tsîn ge 25%ga !khōǂgā hâna nēna xu !khari!khōs xa !aromahe hâse tsâman !nâ ǂgâsa. !Aru|îb ge mîs ge 72%gu di Namibiab ǂkhamkhoen ra !khari!khōsa tsîn 49%gu dina gere mîsa, ǁîn omdi tawa ra ǂgāhe !kharina |gū|khāsa ūhâsa Zatab ge hoaraga !â|huru-aona gere ǂgan, in mâhao tsî nē |aeb !khari!khōs diba ǁîn |hûhâsiga xu !khamǂui tsî nēs !nâ-ū ǂuru |hûhâsiba ǂnuwikhâi.