[t4b-ticker]

Aanamibia Ya Kwatelwa Moshikonga Shuutondwe Waakwiilongo moSouth Africa

Home Archived Aanamibia Ya Kwatelwa Moshikonga Shuutondwe Waakwiilongo moSouth Africa

WINDHOEK

Oshikumungu shuutondwe waazayizayi ano aakwiilongo shoka sha kala moSouth Africa muule wiiwike iyali ya zi ko, osha etitha wo Aanamibia 30 mboka haya lumbu moCape Town ya thige po omagumbo nomalukalwa gawo konima sho ya ponokelwa kengungo lyaakalimo yomoshilongo shoka ya geya uusiku wetine lya zi ko. Oshiponokela shoka osha ningilwa molukanda lwedhina Du Noon, olukanda lwiinyakwi moCape Town moka Aanamibia 30 haya kala. Omunamibia gumwe ngoka a hupa moshiponokela shoka, Andreas Pantaije a yambukile koshitopolwa Omusati, okwa kundaneke oshifo shika metitano lya zi ko kutya engungo enene lyaantu olya tameke okupongokela aakwiilongo pOsitaasi shOpolisi poMilton.

Ongundu yAanamibia aniwa oya hekelekwa kutya oya tegelwa ya ka gongale positaasi shopolisi poMilton nokugwila moshiponokela shongundu yaalumentu mboka yak ala langela mpoka. Ongundu ndjoka oye ya ponokele positaasi shopolisi poMilton omanga opolisi tayi kambadhala oku ya ya moshipala. Oshiponokela shika osha ka hula ashike potundi ontihetatu yuusiku konima sho etanga lyegameno lyoshilongo shoka lya tumwa hoka oku ya kutha mokana kwembungu nokukondolola omakuyunguto. Pantaije ina ya kegumbo okuza ongula yEtine sho a zi kiilonga.

Oya lombwela aniwa kutya oshigongi oshi nasha nokutopolelathana omauyelele nokuyelithila aakwiilongo ayehe kombinga yonkalo ndjoka tayi inyenge momalukanda giinyakwi mondoolopa. Pantaije ngoka a za koshakapalu, ota ti engungo lyaaponokeli okuza mpoka olya yi mondoolopa nokuponokela omagumbo gaakwiilongo nokuya ka mo omaliko gawo, taye ga kutha iipeleki, nokuteyagula omiyelo nokukutha kehe shoka ya hala. Engungo okwa li lya homata iilwitho yomaludhi ngaashi omakatana, oombele, oondhimbo, omagonga nomatenda. Metitano komatango, Pantaije pamwe naakwiilongo yalwe ya za koZimbabwe, Mozambike, Angola naNamibia inaya shuna we komagumbo gawo okuza etine ongula. Omunamimvo 37, Pantaije okwa kala moSouth Africa okuza momumvo 1997 ongomuniilonga ha longo iilonga yopakathimbo. Esiku lyoshiponokela, okwa za ontuku megumbo limwe kwa li ha longele mo ongomuniilonga gwomoshikunino. Pantaije okwa kala nomukiintu gwe Omusotho noye na uunona uyali, okamati nokakadhona. Oku shi wo Aanamibia konyala ye li 40 lwaampoka mboka haya lumbu wo momalukanda giinyakwi moCape Town. Ota ti opolisi oya kwata po konyala aantu omulongo – aaponokeli yaakwiilongo.

Omangungo otaga monika natango taga endaenda momalukanda, tagi igidha nokwiimba omaimbilo giita nokupopya kutya: ‘kehe omukwiilongo, oshiyagaya kehe thiga po oshilongo shetu moompadhi oontalala, otamu kutha po iilonga yetu naakulukadhi yetu, otatu ke mu tidha mo amuhe moshilongo shetu.’ Pantaije ota ti onkalo ndjika oya ninga ombwinayi. Ye ina hala okugalukila koNamibia omolwuunona we ihe kape na we ompito yimwe oku na ashike okugalukila kegumbo manga pamwe onkalo tayi shuna kuuwanawa nokugaluka ishewe. ‘Otandi dhiladhila okushuna kegumbo ngashingeyi sigo uupyakadhi tau polo, ndele itandi vulu okuthiga po iinima yandje ayihe, omukulukadhi gwandje naanona oye li muka. Ngele onda yi ashike ngawo, otashi ti onda kanitha iinima ayihe.’

Pantaije ota ti kuume ke gwedhina Petrus okwe shi holola wo puye kutya okwa hala okugalukila koshilongo. Omupevikalelipo gwaNamibia koSouth Africa, Gerhard Kandanga, okwa tseyithile oshifo shika kutya oshiponokela shomoCape Town osho ashike a koneka kutya osha kwatela mo wo Aanamibia. Aanasikola yamwe Aanammibia oya kundaneke oshifo shika kutya oya londodhwa opo kaa ya ende mondoolopa nokukala ya lungama.

Aakwiilongo 50 lwaampoka oya dhipagwa nale sigo oompaka, omanga ye li 15 000 ya ya ontuku oku ka konga uuholameno nokufadhuka po omangungo gaaponokeli mboka taya gandja ombedhi kaakwiilongo kutya oyo unene ya etitha onkalo yiikulumuna oyindji nonkalo yokwaaniilonga moshilongo shawo.

Omakuyunguto moshilongo shika oga tamekele eti 11 Mei, molukanda lu li muumbangalantu wondoolopa Johannesburg, omanga uutondwe mbuka inau ihanena noondoolopa dhilwe moshilongo. Aakwiilongo moSouth Africa otaku tiwa oye li omuyalu gwaantu oomiliyuna ndatu oshinkwanu ntano (ano omuyalu gu vule aakalimo ayehe moNamibia). Aakwiilongo otaku tiwa oyendji oya zile koZimbabwe, Mozambike naNigeria. South Africa oku na omuyalu gwaakwashigwana ye li oomiliyuna 49, nonkalo yokwaaniilonga oye li poopelesenda omilongo ndatu.