OKAHAO – Molwomweelo gwetoto enene lyiiyagaya yomondoolopa yOkahao ihagu edhilwa, po kape na aanembelewa taya keelele po, aantu niimuna ohaya piti ethimbo kehe taya ka konga uuhupilo metoto.
Etoto enene lyiiyagaya yelelo lyondoolopa yaKahao olyi li okiilometa tadhi tengenekwa lwopundatu, muuninginino wondoolopa.
Aakalimo yomolukanda – mboka ye li popepi netoto – olundji ohaya yi ketoto hoka taya ka toola iikulya, omakende, oondooha osho wo iinima yilwe mbyoka haya ka landitha. Iimuna ya za momikunda dha dhingoloka nayo ohayi kala yi ihanena etoto tayi li iiyagaya, omanga yimwe yi li pooha dhomulilo tagu pi.
Mayola gwondoolopa Cornelia Iiyambula okwa ti, ngele onkalo ndjoka osho yi li ngaaka ketoto osha nika oshiponga noonkondo.
“Omweelo ihagu pata ngiini? Shika otashi talika meendelelo opo omweelo ngoka gu kale tagu pata oshoka metoto moka ohamu umbilwa iinima ayihe ya nigila, na inashi uthwa mu yiwe,” ta popi ngaaka.
Omulumentu gumwe naanona yaamati yaali ya li ya adhika mo komutoolinkundana nguka oya popi kutya ohaya hadha metoto moka taya kongo mo sho taya mono mo shi na ongushu.
“Nena otwa mono mo uutiyelesa tu ka tule moondunda dhetu. Aanona oya mono mo okambo kokulesha omanga gumwe a mono mo embwiitya,” omulumentu ngoka omukuluntu ta ti ngaaka.
Oya popi kutya pomweelo ihapu pata, ohapu kala ashike pwa eguluka.
Eizabeth Shaanika gwomimvo 55 a yambuka momukunda Oshimanya, meme gwaanona yatatu ngoka a li a adhika ta gongele oondooha niitenda ya ninga ondumba okwa ti, oha toola nokugongela oondoha niitenda mbyoka ha ka landitha kehangano lyokugongela iitenda.
“Metoto muka katu li mo twa nyanyukwa ihe otatu kongo uuhupilo opo tu hupithe aakwanezimo yetu oshoka inatu hala okuguma iinima yaantu,” ta popi ngaaka.
Ta ti, oha yi ko lutatu moshiwike, Omaandaha Etitatu nEtitano, ihe komwedhi oha vulu okumona oshimaliwa sha pita N$1 000.
“Nonando metoto muka omu na iinima oyindji ya indikwa yaa gumwe, otwa londodhwa wo kelelo kutya natu kale twa zala uumasika nomanyala, tse inatu toola mo nando iikulya ya ekelwahi,” ta popi ngaaka.
Ta ti, nando pe na mboka haya iyutha koompango ndhoka yamwe ohaye dhi kondo.
Aakalimo yamwe yomomikunda dha dhingolokwa ke toto moonkundathana noshifokundaneke shika otaya nyenyeta kutya otaya mono iihuna kolwithi oluluudhe halu zi metoto ndyoka lyaMuni.
“Molwaashoka ashike tse aathigona, otatu thiminikwa okulumba monkalo yezimba edhigu tali zi miiyagaya yometoto ndika. Elelo lyondoolopa kali na ko nasha naakalimo yomomikunda ndhika,” Joseph Thikameni, omusamane gomukulupe ta popi a geya, ngoka anuwa egumbo lye li li popepi netoto.
Aanamukunda ohaya nyenyeta wo kombinga yoongombe dhawo hadhi si molwaashoka hadhi li ooplastika dhoka hadhi pepwa kombepo nokuhalakana momudhingoloko mpoka hapu napa iimuna yawo. Omusamane gwomukulupe tati omanyenyeto oga kala nokuhololwa kaanamukunda ihe inapu ningwa sha.
“Uupyakadhi uunene owo mboka kutya iiyagaya ayihe mbyoka hayi zi mondoolopa ohayi umbilwa petoto mpoka, nangele tayi fikwa olwithi oluluudhe ohalu pwipwike nokugwilila po omukunda aguhe, shoka hashi etitha mpoka aanamukunda oyendji ya tameke okukolola omolwolwithi olundji,” ta popi ngaaka.
Ta ti, natango iimuna yawo oyi li moshiponga oshoka omweelo gwawo kagu edhilwa.
-vkaapanda@nepc.com.na

