ONGWEDIVA -Uuministeli wuunamapya owa kumagidha aanafaalama yokonooli opo ya tameke okulanditha yimwe yomiimuna yawo omanga onkalo yoluteni inaayi yaga kesipa.

Omupopiliko muuministeli wuunamapya Jona Musheko okwa ti, uuministeli owu na omahala goku landithila iimuna mukehe oshitopolwa, onkene aaniimuna otaya kumagindhwa opo ya longithe omahala ngoka.

“Otashi kala oshihwepo ngele ya landitha iimuna omanga yi li monkalo tayi hokitha, ya vule okumona oshimaliwa, ye shi pungule, yo ya vule okuya okulanda iimuna yimwe ngele omvula ya loko nawa ishewe,” ta kumagidha ngaaka.

Musheko ta ti, oshiwike sha zi ko okwa li ye li koshigunda tashi ithanwa Ndehavoma, moshitopolwa shaHangwena hoka kwa li taku ningwa iipindi yiimuna.

“Esiku ndyoka aanafaalama okwa li yu ulike iimuna yi li 49, niimuna yi li 46 yomuyo okwa li ya landwa po. 

Out na ooproyeka dha yooloka ndhoka tadhi yambidhidha aanafaalama ya vule okulanditha po iimuna yawo kondando yi li nawa,’’ ta fatulula ngaaka.

Musheko okwa popi ta ti, uuministeli otau yambidhidha nokukumagidha aanafaalama opo yaa ka kanithe oshindji pehulilo.

Omunafaalama Elias Shivute gwomomukunda Endola okwa popi ta ti, opo ku keelelwe onkalo yomo2013 oshowo 2019, aaniimuna naya landithe po yimwe yomiimuna yawo manga yi li monkalo ombwaanawa opo ya vule okumona mo iiyemo yi li hwepo.

“Ngele owu na oondumetana odhindji, landitha po dhimwe kuyele, osho wo oonzinzi dhoka ihadhi vala, e to pungula oshimaliwa. 

Omvula ngele ya loko to landa po dhilwe. Ino tegelela dhi nkundipale molwaashoka ondando otayi ka gwa pevi,” ta kumagidha ngaaka.

Matias Hilarius ngoka naye omunafaalama okwa ti, oopelesenda odhindji moNamibia dhaanafaalama kaye na oonkondo okukondolola oonzo dhuulithilo wawo.

“Aanafaalama mbaka ihaya vulu okulitha manga pombinga yimwe opo ya thige po ehala limwe lyuulithilo ya ningila ngeno komongula, uunene tuu ngaashi pomathimbo omadhigu goshikukuta molwaashoka aaniimuna yalwe otaya vulu okulitha pomahala ngoka,” ta ti ngaaka. 

Ta ti, kapu na shoka shi indika paveta aaniimuna momahala gaayehe ya lithe iimuna yawo pomahala mpoka yalwe inaya litha ya ningila komongula.

Ta popi ta ti, aaniimuna ohaya litha nee yi itula mo manga omwiidhi gu li po, nomukumo kutya omvula tayi ya shito.

Aanafaalama oyendji miitopolwa yonooli oya kala ya taalela onkalo ondhigu okuza petameko lyomumvo nguka sho ya kala nokutembudhila iimuna yawo komahala hoka ku na omwiidhi omuhwepo.

Aanafaalama ya za kiitopolwa Omusati oshowo Ohangwena oomwedhi dha zi ko oya kala nokudhika ootenda dhawo niigunda iipe moshikandjohogololo shUuvidhiya, ya kalela iimuna yawo, hoka kwa talika ko ongehala lyuulithilo.

Ngoleneya gwoshitopolwa shaMusati Erginus Endjala okwa popile ta ti, onkalo oya nayipala, nongele otayi tsikile yi li ngeyika, otashi ka hulila muuwinayi.

“Aanafaalama otaya ka kanitha iimuna yawo, omolwondjala. Otu li monkalo kaatu na nkene tu na okuninga, ihe otwa tegelela ashike shoka tashi holoka,” ta ti ngaaka.

Endjala okwa ti, shoka tashi yemateke ooshoka kutya pomahala mpoka pe na uuluthilo, pe na omwiindhi, hapo pe na omeya.  Iimuna oya pumbwa okukala tayi li oomwidhi oshowo omeya ga gwana opo yi paluke
komalutu.

“Otwa kanitha omukumo, nonkalo 

otayi ende ya uka kuuwinayi esiku kehe,” ta ti ngaaka.

Kansela goshikandjohogololo shUuvudhiya Timoteus Shivute okwa ti, omayinyengo gaantu oyendji unene koshikandjo she, oshinima itaashi pelwa omuntu ombedhi, oshoka kehe gumwe kegulu okuwete ko.

“Omvula ndjoka inaayi loka oya etitha omangungo gaanafaalama yiimuna okuza komalukalwa gawo okuhupitha iimuna yawo,” ta popi ngaaka.

Shivute okwa ti, aanafaalama taya kongo uulithilo wiimuna yawo oya ponekele moshikandjohogololo shawo, hoka kwa talika oko ku na ehala enene li na omwiidhi nomeya. “Uupyakadhi oomboka
kutya oshitopolwa shetu kashi na we omwiidhi ogundji, sho gwa li gwa hanagulwa po kepeya ndyoka lya kala nokuholoka iikando oyindji omumvo gwa yi,” ta fatulula ngaaka.

Shivute ta ti, oye li momalimbililo.

“Sigo onena inatu lopotelwa oshimuna sha si kondjala, niimuna oyi shi natango okutalika komalutu,” ta popi ngaaka.

Sam Shikongo ngoka e na ohambo yiimuna moshikandjohogololo shUuvudhiya, naye okwa kumagidha aanafaalama aakwao ya tameke okulanditha iimuna omanga kuyele.

“Tamekeni okulanditha
iimuna omanga yi na ongushu, tayi vulu okuza oshimaliwa shi li hwepo, shi vulithe okutala oshimuna tashi isile, inashi za oshimaliwa nando,” ta kumagidha ngaaka. 

Ta ti, aalandi yiimuna nayo naya lande sha ikwatelela kondando yongushu yiimuna, ihe inaya kengelela aanafaalama, oshoka kaye na nkene ye na okuninga.

“Aanafaalama nayo naya kale ya kotokela aalandi yiimuna oshoka otaya vulu okulongitha ompito ndjoka okukengeela aanafaalama,” ta ti ngaaka. 

vkaapanda@nepc.com.na