Windhoek – Muatuli Yomuhulu Peter Shivute nahanile liñolo kuzwelela kwalifosi zelobapeli zesatalimani nimilatu yakubata kupuma sikiliti sa Zambezi, bubulayi, kubata kubulaya, kutisa mifilifili, nikuleka litobolo kwanda naha isi kamulao. Liñolo nelifilwe kuyena kuli acince katulo yamuatuli swalelele Petrus Unengu, hala mayemo akuta yeswanezi kuzekisa babanyazwa. Katulo yeo ise ikwaluzi nzila yakuzekiswa hape kwa Progress Kenyoka Munuma, walilimo ze 57, Shine Samulandela, 52, Manuel Manepelo Makendano, 66, Alex Sinjabata, 55, Diamond Samunzala Salufu, 58, Hoster Simasiku Ntombo, 55, Fredrick Isaka Ntambila, 54, ni John Mazila Tembwe walilimo ze 51, nebaluzize pizo yabona yeketahani yene batisize kuli Khuta Yepahami haikoni kubazekisa kakuli babulela kuli Mutayi wa Caprivi, ose uzibahala kasikiliti sa Zambezi neisi kalulo yanaha Namibia kuzwa sapili.
Muatuli swalelele mwa Khuta Yepahami Petrus Unengu nahanile maikuto abona mwa Lungu silimo se, mi muyemeli wabona yalifwa kimuuso, Illse Aggenbach nañolezi Muatuli Yomuhulu kuli atalime sinca katulo yeo. Litaba zakubata kutalima sinca katulo libile zeñata kuzwa silimo sa 2007, ili fo yo neli Muatuli Swalelele nyandi John Manyarara nabalengile mwasitokisi kalilimo zemwahala 30 ni 32. Lilimo zene bafilwe neli beezwi kwatuko ki Khuta Yetuna haba kupa kuli taba yobona italimwe hape, mi muzeko wabona nokalile sinca fapila muatuli yomunca mwakweli ya Sikulu 2013.
Babanyazwa balobapeli nebatamilwe mwahala Sikulu 2002 ni Ñulule 2003 mi sebali mwatolongo lilimo ze 15. Ku akalezwa kuli nebabile nikabelo mwakukwenuhela naha nikubata kupuma sikiliti sene sizibahala ka Caprivi kwanaha Namibia mwahala Muimunene 1998 ni Ñulule 2003. Mwakatulo Yahae Unengu nasupile kuli kitaba yezibahala kuli babanyazwa nebakupile mi bana nimampampili anaha Namibia. Mi hape bana nimampampili akubota anaha Namibia, ili kusupeza kuli kibayahi ba Namibia. Kono nebaize nebaezize cwalo kuli bana babona bakene likolo, nikuli bakone ku asebalisa kwakubuluka mali kwa lipanka.
Munuma nibanyazwa nibona babulela kuli Zambezi nesi kalulo ya South West Africa yene zamaiswa ki Germany, kacwalo naha hailukuluha kasilimo sa 1990 neisi kalulo yateñi. Unengu naize Phil ya Nangolo yana bizizwe kimuyemeli kuli kipaki yaziba hande lika, napalezwi kufa hande bupaki koifita miseto yanaha Namibia. “Ikona kuba kuli kicaziba mwalitaba zeñwi kono mwalitaba zamiseto ya South West Africa yeli Namibia kanako yacwale hana lyano,” nekubulezi Unengu. Muyemeli wa muuso Laurens Campher naize balobapeli nebabata feela kulyehisa muzeko. Naize nekupalile kale hane babata kuli khuta isike yabazekisa, mi khuta ne atuzi kale kuli Zambezi kikalulo ya Namibia. Muzeko ukakutela kwa Khuta Yetuna la 24 Muimunene.