OMEGA 3 – Muyaho wa maino akwasikolo sa litopa zekopani sa Ndoro Memorial mwa Bwabwata ufetuhile simbule sa mifilifili, mi limembala za sicaba sa Makwengo sinyaza likolo la tuto kuli neli bakungulezi kwatuko kwa misebezi mwa silalanda sa bona. 

Mwaliñolo la linonge la 10 Muyana 2025, lene liliba ku muzamaisi wa likolo la tuto mwa sikiliti sa Zambezi Alex Sikume, baeteleli ba sicaba babulela kuli ofesi ya tuto ya sikiliti sa Zambezi nefitisize kwapili babazwa kusili mwakukenya misebezi ya bakenisi bi bazamaisi ba maino akwasikolo kwa muyaho ona ni mimbeta ye myanda isilezi.

Babulela kuli zene ezahezi habali amuheli sihulu hakutalimwa ko umufamaneha muyaho wa maino abaituti – mwapilu ya mubu wabokukwa Makwengo, mwa sibaka sa pabalelo ya lifolofolo mwa Bwabwata, teñi ba bulela kuli kuna ni matotaeti. “Kamukwaocwalo, maino ayahilwe mwa matotaeti aluna; masapo nafumanwi nako yakuyepa mingelo,” kubaleha liñolo la pilaelo.

Nihakubonahala kuli Makwengo babañwi bana ni mapampili mwa litaba za kamuhelo mi neba belekile sapili, sicaba sibulela kuli ki ba ba sikai feela bane ba bizizwe. Balaela kuli 80% ya misebezi ya kwa maino akwasikolo ibe ya Makwengo. Hape babata kuli kalulo ya kukenya misebezi ikale sinca mi i ezahalele kwa Omega 3.

Babata hape kukenisezwa kuli kiñi misebezi ya bakenisi nepumilwe kuzwa kuye lishumi kutisa kuye silezi. Babata hape kuli katengo ka sikolo katatube bane babeilwe famukoloko wakukona kufumana misebezi. Ku ekeza babata kuli misebezi ya kamuhelo ifiwe kwa sicaba sa bona. 

Liñolo la lipilaelo neli nyatezwi ki mubakweli Induna Mbeleko Bornface, ni mulwaneli walitaba za sicaba yomunca Dennis Munyingwa, ni Tina Kwala, bane bakile bafa lizazi la 15 Muyana kuba lona la mafelelezo la ku alabela kwa linonge za bona. Neba file mamela yakuli haiba likolo inge lisa ba alibi, baka ungeka kucaula ko kutuna mi habana kulumelela muyaho kukwalula.

Zeo kaufela litaha hakuna ni butata bwa kufukuzeha kwa sifumu. Lipiho za naha lisupeza kuli babasa beleki hala sicaba sesi kungulezwi kwa tuko bakuma fa 77%, mi 68% yabona bapila mwa bubotana bobutuna. Kuyaha maino akwasikolo nakalile mwasilimo sa 2016, kono nekubile ni tiyeho. Kanako ya cwale ni ha ufelile, ha usebeliswi, kusiya banana kwa sikolo sa Ndoro basina
maino.

Banana bazwelapili kuzamaya misipili ye mitelele kuya ni kuzwa kwasikolo, bafita mwa linzila mokuna ni lifolofolo mwa Mushitu otibani wa Bwabwata. Hana kupilwe ku alabela falitaba zeo, Sikume nalatuzi kuli banana habakeni kono nanyatezi kuli kukenya misebezi kuyemisizwe.

“Kalulo ya kukenya misebezi ya ba beleki ba kwa maino akwasikolo iyemisizwe, kakuli sicaba sibata kuli misebezi ifiwe feela kwa batu babazwa mwa silalanda sa bona,” nekubulezi Sikume. Naize mutayi watuto u itukiselize kufeleleza kukenya misebezi kuli muyaho ukwalulwe. 

“Nelulatelezi mulao wakukenya misebezi. Kanako ya cwale hakuna babakenyizwe misebezi kwa maino akwa Ndoro,” nabulezi.