ONGWEDIVA – Omwaalu wovanafikola va ninga omateelelo koshitukulwa shaHangwena owa shuna pedu.
Ohangwena oyo oshitukulwa shimwe moshilongo osho hashi kala shin a ounona vofikola van inga omateelelo ashike omudo wadja ko okwa li kwa lopotwa ovanafikola 681 va ninga omateelelo, oku yelakanifa momido dili pokati ko2021 no 2023.
Omudo 2021, Ohangwena oya lopotwa ovanafikola 1260 va ninga omateeelelo, omudo 2022 ovanafikola 820 omanga omado 2023 okwa lopotwa ovanafikola 755.
Naashi otashi ulike kutya omwaalu ova shuna pedu mokufafanifa nomido nhatu da pita. Omukulunhuwiliki wehongo koshitukulwa shaHangwena Isak Hamatwi okwa ti keefikola oku na ovahongifikola voshilongwa shopanghalafano (Life Skills) hava yandje ouyelele nehongo kovanafikola opo va kale kokule nokuya moixulo.
“Ovanaf ikola ohava pewa eetundi nghene sha nyika oshiponga ngeenge omunafikola a ninga eteelelo e li peedula dishona,” ta ti. Okwa weda po ta ti ovahongifikola otava longo nondjungu okutwa ovanafikola omukomo ve li honge nelitulemo nokukala ve li kokule noinima ya puka. Omukulunhuwiliki wehongo okwa yelifa ta ti oshi li eshongo linene kovanafikola ngeenge tava ningi omateelelo molwashi ihava dulu vali okutwkikile nofikola.
“Ovanafikola vamwe ohava lukile kofikola ashike ohava hange vakwao ve li nale komesho noinyangadalwa yofikola. Naashi oha shi eta omunafikola a dope molwashi oku li konima eshi kwa li manga a kamona okaana,” ta ti.
Hamatwi okwa ti ovanafikola ve li eefikola dokomikunda odo unene da didilikwa dina ovanafikola vahapu va ninga omateelelo. Okwa yelifa ta ti oluhepo noshoyo ovadali vehe uditeko efimano lehongo otashi eta ovanafikola va pewa omateelelo kovanyanyeumbo ngaashi ovanahambo. Ota ku hokololwakutyaovadalivamwe ohava pitike ounona vavo vaye momilele novanyeumbo molwashi omudali a landelwa epunyapunya ile a pewa oshimaliwa komulumenhu oo e li oshitenya shaye. Omwedi wa djako koshitukulwa shaHangwena, okwa lopotwa omunafikola weedula 15 e li mekwatafano lopaihole nomulumenhu weedula 52.
Hamatwi okwa kumaida ovadali opo ova longele kumwe novahongifikola opo kukelelwe omukundu wovanafikoal tava ningi omateelelo.
“Ovadali nava lopotele opolifi ngeenge ovanafikola tava i momilele novanyeumbo molwashi oshapuka.
Omudali keshe na kale e na oshiwanakuwanifa shokukumaida okaana kaye opo ke li tulemo moinyangadalwa yofikola ndele ha ku kala ka lambalala ovalumenhu,” ta ti.
Pefimbo Kundana a talela po Ewalanda laNandjokwe omwedi wa dja ko, ovanafikola ve li momateelelo kEwalanda ova hokolola tava ti onghalo yoluhepo nondjala oyo unene tai eta va kwatwe komhepo yokuya moixulo.
-fhamalwa@nepc.com..na